Özet:
Günümüzde firmaların büyük bir çoğunluğu piyasa koşullan nedeniyle satışların tamamını peşin olarak yapamamaktadırlar. Dolayısıyla firma kredili satışların artmasına paralel olarak firma varlıkları içinde alacaklar kaleminin ağırlığı da artmaktadır. Bu, işletmelerin alacak yönetimine daha fazla önem vermesine yol açmıştır. Çalışmamızda amaçlanan, alacak yönetimini çeşitli yönleriyle ele alarak alacakların daha etkin bir şekilde nasıl yönetileceğinin tespit edilmesidir. Çalışmamızda firmalar tarafından özellikle son yıllarda daha fazla kullanılmaya başlanan factoring, forfaiting, ihracat kredi sigortası, tüketici finansmanı şirketleri gibi yeni tekniklerin alacakların yönetimindeki yeri de belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmamızda öncelikle alacak ve alacak yönetimi kavramları genel hatlarıyla açıklanmış ardından da alacak yönetimi süreci üzerinde durulmuştur. İşletmelerin alacak yönetim süreci içinde, kredi politikasının tespiti, tahsilat politikasının oluşturulması, bu politikaların gözden geçirilmesi ve kredili satış sonucu oluşan alacak hesaplarının kontrol yöntemleri incelenmiştir. Çalışmamızda yurt içi alacakların yönetimi yanında yurt dışı (uluslararası) alacakların da yönetimine yer verilmiştir. İşletmelerin alacak yönetiminde etkinlik sağlamak amacıyla kullanabilecekleri factoring, forfaiting, varlığa dayalı menkul kıymet, finansman şirketleri, ticari kredi sigortası uygulamaları da incelenmiştir. Çalışmamızın uygulama kısmında ise, Türkiye'nin 500 büyük sanayi kuruluşu bağlanımda, kredili satış yapan firmaların alacak yönetimi kararlarının tespitine yönelik olarak bir anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Çalışmamızda Türkiye'nin 500 büyük sanayi kuruluşundan merkezi İstanbul'da bulunan 53 tanesi ile anket yapılmış, buradan elde edilen verilerden bazı sonuçlar çıkarılmıştır. Alacak yönetiminin bazı temel amaçlan bulunmaktadır. Bu amaçlardan birisi alacaklardan elde edilecek nakit akışlarının kontrolünü sağlayarak işletmenin likit yapısının korunmasıdır. Diğer bir amaç ise alacaklara bağlı bulunan sermayeyi (yatırımı), müşteri seçimine dikkat ederek, tahsilat işlemlerini hızlandırarak, mümkünse müşterilerden teminat alarak emniyet altına almaktır. İşletmeler hissedarların kârlarını yükseltmek amacıyla alacaklara yatıran yapar. Bu nedenle alacakların yönetiminde firma kârlılığının artırılması da amaçlanmaktadır. Sonuç olarak söz konusu bu amaçların gerçekleştirilebilmesi ancak alacakların etkin bir şekilde yönetilmesi ile sağlanabilir.
