Aracı kurumların sermaye yeterliliği üzerine bir inceleme

Abstract

Mali piyasanın bir kolu olan sermaye piyasasında faaliyette bulunan aracı kurumlar, sermaye piyasasının gelişiminde, istikrarın sağlanmasında ve mali piyasaların finansal sektör ile reel sektör arasındaki aracılık faaliyetine aksatmadan yerine getirebilmesinde önemli bir rol oynar. Mali sistemde, finansal kuruluşların mali yapılarının güçlü olması ve güvenilir bir ortamda çalışması istikrarın sağlanmasının ön koşuldur. Sağlam bir altyapısı olmayan mali sistemde ortaya çıkan aksaklıklar, sermaye piyasasında yer alan tasarruf sahiplerinin zarar görmesine neden olur. Bunun yanında yaşanan bu olumsuzluklar sermaye piyasasının olmazsa olmaz koşulu olan güveni olumsuz yönde etkileyerek tasarruf sahiplerinin tasarruf miktarlarının azaltır ve finansal sektör ile reel sektör arasında aracılık mekanizmasını işlevsiz hale getirir. Gelişmiş ülkelerdeki sermaye piyasasını düzenleyici kuruluşlar, ekonomide ortaya çıkabilecek sorunlar nedeniyle, mali sistem üzerinde gim ve denetim mekanizmalarını geliştirirler. Aracı kurumların sermayelerinin büyüklüğü finansal gücün bir ölçüsü olarak görüldüğünden, sermaye piyasasında son derece önemli bir unsur olan güvenin sağlanmasında önem kazanmaktadır. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin düzenleyici kuruluşlarının, sermaye piyasasında güven unsurunu sağlamak, piyasanın istikrar içinde gelişmesi ve çalışması için almış olduğu önlemlerin başında aracı kurumların mali yapılarını güçlendirmeye yönelik sermaye yeterliliği kuralları gelmektedir. Bu çalışmada ABD, AB ve Türkiye'de sermaye yeterliliği konusu incelenmiş ve Türkiye'deki aracı kurumların 1996-2000 dönemine ait ödenmiş sermayelerine ilişkin kantitatif bir değerlendirme yapılmıştır. Anahtar Kelimeler: Aracı kurumlar, sermaye yeterliliği, sermaye piyasası.