Yeni ekonomide yönetici-çalışan profili ve yönetici-çalışan ilşkilerine teorik bir yaklaşım

Abstract

1990'lı yıllarda, bilgi ve iletişim sektörlerinde teknolojik anlamda çarpıcı gelişmelere tanık olunmuştur. Bilgi ve iletişim sektörlerinin çıktılarının, diğer sektörlerde sermaye girdisi şeklinde kullanılmasıyla, ekonomik ve sosyal alanlarda yapısal değişimler meydana gelmiştir. Bu değişimler, daha sonraları Yeni Ekonomi şeklinde adlandırılacak yeni bir ekonomik paradigmanın temelini teşkil etmiştir. Yeni Ekonomi, işletmelerin dış çevre koşullarını değiştirmiştir. Bu değişimler, içte insan unsurunun da değişimine yol açmıştır. Başka deyişle, Yeni Ekonomi'de yönetici ve çalışan profilleri değişim göstermiştir. Yöneticilik işi, sanal ağlara taşınmıştır. Ancak bu, yönetici profilinde köklü değişimler yapmamıştır. Daha doğru bir ifadeyle, profesyonel yönetici tipini ortadan kaldırmamıştır. Olsa olsa, yöneticinin profesyonelliğine eklenmesi gerekli yeni bir faaliyet boyutu olarak düşünülebilir. Çünkü, profesyonel yöneticiliğin özünde var olan bilimsellik, bilgi donanımhlığı, profesyonel yönetici tipini Yeni Ekonomi'de değişmez kılmaktadır. Yönetici profilinin yanı sıra, çalışan profili de değişim göstermiştir, özellikle Yeni Ekonomi'yi tüm çarpıcılığıyla yaşayan ülkelerde, bilgi işçileri çalışan kesimi içinde büyük bir çoğunluğu oluşturmaktadır. Bu nicelik yönleriyle ve bilginin birincil güç durumuna gelmesi nedeniyle, bilgi işçisi Yeni Ekonomi'de merkezi bir konuma yerleşmektedir. Yönetici ve çalışan profılindeki değişimlere paralel olarak yönetici-çahşan ilişkileri de değişim göstermiştir. Bu değişimin nedeni, Yeni Ekonomi olgusunun yayılıp geliştiği 1990'lı yıllarda yaşanan pek çok gelişmedir. Bu gelişmelere ayak uydurmaya yönelik modern sonrası güncel ve çağdaş pek çok kavram ortaya çıkmıştır. Yaratıcı bireye yönelik yenilikçi yönetim, entelektüel sermaye, öğrenen organizasyon, personel güçlendirme bunların başlıcalarıdır. Yeni Ekonomi'nin moleküler bir karakteristik taşıması, örgüt yapılarında değişimlere yol açmıştır. Bu değişimler sonucunda yönetici-çalışan ilişkileri de değişim göstermiştir. Dış kaynaktan yararlanma, değişim mühendisliği, sanal organizasyon, sıfır hiyerarşi, yığışım organizasyon, yalın organizasyon, değişime yol açan önemli örgütsel yapı kavramlarıdır. Yeni Ekonomi'nin ortaya çıkışındaki etkenlerden biri olan bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmeler de yönetici-çahşan ilişkilerini etkilemiştir, özellikle sanal takımlar köklü bir değişimi getirmiştir. Dolayısıyla bütün bunlar Yeni Ekonomi yöneticilerince dikkate alınması gerekli önemli gelişmelerdir.