Özet:
Bu çalışmanın temel amacı Türkiye'deki büyüme stratejileri ile yoksulluk arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Yanıtı aranan öncelikli soru, farklı stratejilerle sağlanan ekonomik büyümenin hangi toplumsal kesimler lehine veya aleyhine ne gibi sonuçlar doğurduğu, bu sonuçların Türkiye'deki yoksulluğu nasıl etkilediğidir. Bu sorunun yanıtını ararken 1940'lardan beri gelişmekte olan ülkelerde uygulanan iki modele odaklanılması gerekecektir: İthal ikameci ve ihracata dayalı büyüme stratejileri.Devletin oluşturup uygulamaya koyduğu büyüme stratejileri o dönemin sermaye birikim sürecinin ihtiyaçlarına göre belirlenmektedir. Her sermaye birikim süreci ve buna bağlı olarak belirlenen büyüme stratejileri de kendine özgü üretim tekniklerini ve bölüşüm ilişkilerini beraberinde getirir. Bu yüzden Türkiye'de büyüme stratejileri ve yoksulluk arasındaki ilişkiyi irdelerken üretimin ve bölüşümün değişen yapısının yoksulluk üzerindeki etkilerinin araştırılması gerekmektedir.Bu araştırmayı yaparken, çalışma saati, iş güvencesi, işsizlik oranları, ücret düzeyleri gibi temel iş gücü piyasası göstergelerinin, sosyal hakların ve kamu hizmetlerinin gelişim düzeyinin, konut piyasasındaki gelişmelerin, iç ticaret hadlerinin ve tarım kesiminin yapısının, gelir dağılımının büyüme sürecinde ne yönde ve ne ölçüde etkilendiği mercek altına alınmalıdır.Dünyada 1973 petrol krizi sonrasındaki yeni liberal dönüşüm süreci ile sağlanan ekonomik büyüme, toplumun geniş kesimlerinin yoksulluğunu azaltan, yaşam kalitelerini arttıran değil aksi yönde bir etki yaratmıştır. Bu süreç Türkiye'ye 1980 sonrası uygulanan ekonomi politikaları ile yansımıştır. 1980 sonrasındaki dönüşüm sürecinde piyasa ekonomisinin güçlendirilmesi ve ekonominin dış rekabete açılması,sermaye birikiminin ve verimlilik artışının başlıca kaynağı olarak ele alınmış, kamunun ekonomideki rolünün küçültülmesi ve mali piyasaların serbestleştirilmesi 1980 sonrası uygulanan iktisat politikalarının temelini oluşturmuştur. Bu politikalar ile yoksulların yoksullukları ile baş edebilmelerini sağlayan ithal ikameci döneme has birçok mekanizma kademeli olarak zayıflamış veya yok olma aşamasına gelmiştir.Kısacası bu tez çalışmasında dünyadaki gelişmelere paralel olarak Türkiye'de yaşanan iktisadi dönüşümlerin yoksulluğa etkileri yukarıda izlenen perspektif içerisinde sunulmaya çalışılacaktır.
