Abstract:
Ülkelerin uzun dönemli büyüme dinamiklerini inceleyen teorik çalışmalarda ekonomileri dışa açık olan ve beşeri sermayeye daha fazla yatırım yapan ülkelerin daha hızlı büyüyeceklerine dair genel bir inanış vardır. Buna rağmen ampirik çalışmalarda, teorik çalışmalara nazaran dışa açıklığın ve beşeri sermayenin büyüme üzerindeki etkileri konusunda ortak bir kanı bulunmamaktadır. Ülkelerin uzun dönemli büyüme dinamikleri incelenirken dışa açıklık göstergesi olarak tanımlanan göstergelerde de ortak bir tanım üzerinde anlaşılamamıştır. Bu nedenle, çeşitli ekonometrik yöntemlerle, çok sayıdaki ülkenin verileri kullanılarak yapılan bu çalışmalarda büyüme ve dışa açıklık ilişkisi tam olarak saptanamamaktadır. Bu çalışmada da,öncelikle büyüme teorileri incelenmiştir. Büyüme çalışmalarında teorik arka planda kullanılan`Solow Büyüme Modeli' ve uzun dönemli büyüme incelenirken beşeri sermayenin ve dış ticaretin etkisinin de ölçülmesine izin veren `İçsel Büyüme Teorileri' (Yeni BüyümeTeorileri) incelenmiştir. Büyüme teorileri ile birlikte dış ticaretin büyüme üzerindeki etkisi de teorik olarak anlatılmıştır. Çalışmanın ampirik kısmında ise ekonomik özellikleri birbirine yakın olan `yükselen piyasaların' uzun dönemli büyüme dinamikleri panel data ekonometri kullanılarak tespit edilmeye çalışılmıştır. Ampirik çalışmada farklı dışa açıklık göstergeleri kullanılmış ve bu göstergelere göre dışa açık ekonomiler daha yüksek büyüme oranlarına sahiptir. Teorik olarak beşeri sermayenin uzun dönemli büyüme üzerinde olumlu etkisi olduğuna inanılsa da, çalışma kapsamında kullanılan ekonometrik yöntemin sonuçlarına göre beşeri sermayenin büyüme üzerindeki etkisi anlamlı olmamaktadır.
