Türkiye'de altın piyasasının yeniden yapılandırılmasında İstanbul Altın Borsası'nın yeri ve finans sektörüne katkıları

Abstract

Hazırlanan bu çalışmada 1995 yılında faaliyete geçen İstanbul Altın Borsası'nın 2010 yılına kadar geçen süre içerisinde Türkiye altın piyasasına etkileri ve Türkiye finans sektörüne kattığı yenilikler açıklanmıştır. İstanbul Altın Borsası kurulana kadar Türkiye altın piyasasının gizli ve kapalı bir kutu olması Türkiye'de altın konusunda yazılan eserlerin sınırlı kalmasını sağlamıştır. İstanbul Altın Borsası kurulduktan sonra yayınlanan eserlerde bir artış gerçekleşmiş olmasına rağmen yayınlanan eserlerin sayısında önemli bir artışın olmadığı görülmektedir. Bu çalışma hazırlanırken Türkiye'de altın konusunda yazılmış eserlerin büyük çoğunluğuna ulaşılmış, incelenmiş ve çalışmada yer alan verilerin güncel verilerden oluşması için azami gayret gösterilmiştir. Literatürde İstanbul Altın Borsası'nın Türkiye altın piyasalarına etkileri ve Türkiye finans sektörüne kattığı yenilikler konusunda birkaç çalışma mevcuttur. Literatürdeki bu çalışmaları bir adım ileriye götürebilme amacı ile bu çalışma kapsamında hazırlanan sorular Türkiye'de altın konusunda uzman kişilere yöneltilmiş ve İstanbul Altın Borsası'nın katkıları belirlenmeye çalışılmıştır. Altın konusunda uzman kişilerin verdiği yanıtlar incelendiğinde İstanbul Altın Borsası'nın genel olarak Türkiye altın piyasasına olumlu katkı yaptığı görülmektedir. Türkiye'de altın fiyatlarının uluslararası altın fiyatları ile paralellik kazanmasında, yurtiçinde ticarete konu olan altının saflık ayarının standartlaştırılmasında, ithal edilen altının kayıt altına alınmasında, kıymetli madenlere dayalı yatırım araçlarının geliştirilmesinde, Türkiye altın mücevherat ihracatının artmasında, Türkiye'de dünya standartlarında altın rafinerilerinin ortaya çıkmasında, altının finans piyasası ile entegrasyonunda İstanbul Altın Borsası'nın olumlu katkısının olduğu uzman kişilerce belirtilmektedir. Altın bankacılığı konusunda uzmanların bir kısmı İstanbul Altın Borsası'nın katkısının olduğunu belirtirken, bir kısmı da katkısının olmadığını belirtmektedirler. Ancak Türk toplumunun fiziki altın yatırımını bir gelenek haline getirmesi kıymetli madenlere dayalı yatırım araçlarının ve altın bankacılığının yaygınlaşmasına engelleyen faktörlerin başında geldiği belirtilmektedir. İstanbul Altın Borsası'nın faaliyette olduğu yaklaşık 15 yıl içerisinde bu tür yatırım araçlarının gelişmesindeki rolünün sınırlı kaldığı görülmektedir. Bu durumun sürmesi halinde İstanbul Altın Borsası'nın sadece ithalatı kontrol eden ve kayıt altına alan bir kurum kimliğinin değişmeyeceği açıkça belirtilmektedir. Bu nedenle ileriki yıllarda İstanbul Altın Borsası'nın altın piyasasına ve finans sektörüne yenilikler kazandırmada ve topluma benimsetmede öncü olması beklenmektedir.