Özet:
Bu araştırmanın amacı, 2009 yılı için İstanbul Sanayi Odası'nın ilk 500 büyük sanayi kuruluşunun etkinliğini, Veri Zarflama Analizi ile incelemektir. Bu araştırma, ilk bölümü giriş olmak üzere yedi bölümden oluşmaktadır. İkinci bölüm de performans, verimlilik, karlılık, etkililik ve etkinlik kavramları detaylı olarak açıklanmıştır. Üçüncü bölümde, etkinlik ölçme yöntemleri, oran analizi, parametrik ve parametrik olmayan yöntemler olarak üç gruba ayrılarak ayrıntılı bir biçimde incelenmiştir. Dördüncü bölümde ise, etkinlik ölçüm yöntemi olarak kullanılan Veri Zarflama Analizi yöntemine ayrıntılı bir şekilde yer verilmiştir. Beşinci bölümde ise, çalışmanın uygulama kısmını oluşturan İstanbul Sanayi Odası hakkında bilgiler ve İstanbul Sanayi Odası'nın Türk ekonomisindeki yeri anlatılmıştır. Altıncı bölüm ise, uygulama kısmından oluşmaktadır. Analizde kullanacağımız model, girdi(özkaynak, toplam aktifler, istihdam sayısı) ve çıktı(dönem net karı/zararı, satış hâsılatı(net), piyasa değeri, getiriler) değişkenlerine yer verilmiştir. Analiz sonrasında göreli etkinlik sonuçları, referans kümesi ve potansiyel iyileştirme oranları, etkin olan şirketlerin süper etkinlik sonuçları ve yorumlarına yer verilmiştir. Yedinci yani son bölümde ise, yapılan bu çalışmanın sonuçları değerlendirmeler ve öneriler bulunmaktadır. Araştırmada, İstanbul Sanayi Odası'nın benzer girdilerle benzer çıktılar üreten, ilk 500 büyük sanayi kuruluşu arasından, karşılaşılan veri yetersizliği nedeniyle, 82 firma, Karar Verme Birimi olarak dâhil edilerek Veri Zarflama Analizi ile etkinlik ölçümü yapılmıştır. Etkinlik ölçümü için karlılık, piyasa ve hem karlılık hem de piyasa verilerine göre üç şekilde veri zarflama analizi uygulanmıştır. Araştırma da kullanılan veriler, İstanbul Sanayi Odası(İSO)'nın ve İstanbul Menkul Kıymetler Borsası(İMKB)'nın sitesinden ikincil veri olarak alınmıştır. Araştırmanın veri analizleri EMS 1.3 paket programı ile yapılmıştır. Bu çalışmanın sonucunda, işletmelere, etkinliklerini ölçüp kendilerini diğer işletmelerle kıyaslama olanağı sunulması, her karar noktasının etkinlik değerini, etkin olmayan karar noktalarının ise hangi girdi/çıktı oranlarında etkinliklerinin ne oranda arttırılabileceği ve referans olarak kullanılabilecek karar noktalarına ait bilgilere ulaşılabilmesi sağlanmıştır. Böylece bir işletmenin ileriki yıllarda varlığını devam ettirmesine önemli ölçüde katkı sağlanacaktır.
