Özet:
Günümüzde Internet "en iyiyi sağlama" (Best Effort) mantığına göre servis sağlamakta, ağ ortamındaki tüm paketlere eşit servis verilmektedir. Internet kullanımının ve birbirinden farklı özellikler gösteren ve farklı gereksinimlere ihtiyaç duyan uygulama ve veri tiplerinin artması, servis kalitesinin (Quality of Service-QoS) sağlanması ihtiyacını doğurmuştur. Tez çalışmasında farklı trafik tiplerine farklı servis kalitesi sağlamak amacıyla Internet Task Engineering Force (IETF) tarafından geliştirilmiş olan Differentiated Services modeli temel alınarak servis kalitesi sağlayacak bir sistem gerçekleştirmiştir. Trafik kontrol konfigürasyonlarının Linux tabanlı ağ yönlendiricilerine merkezi bir noktadan dağıtımı sağlanarak yönlendirici konfigürasyonlarının uzaktan otomatik olarak uygulanması gerçekleştirilmiştir. Linux'taki mevcut "tc" trafik kontrol arayüz programı, trafik kontrol elamanlarının konfigürasyon işlemlerinin komut satırından gerçekleştirilmesini sağlamaktadır. Trafik kontrol elemanlarının konfigürasyonunun doğrudan uygulama içinden yapılabilmesi için bir programlama arabirimi geliştirilmiştir. Trafik kontrol konfigürasyonlarrmn saklanması için merkezi bir LDAP dizin sunucusu kullanılmıştır. Linux kernel'da ilk olarak gerçekleştirilen servis kalitesi yöntemlerinden biri olmasından dolayı trafik kontrolünde CBQ (Class Based Queuing) algoritmasının kullanımı yaygındır 2001 yılı sonlarında Martin Devera tarafından CBQ algoritmasına alternatif olarak HTB (Hierarchical Token Bucket) algoritması geliştirilmiştir. DiffServ konfigürasyonü tasarlanırken CBQ ve HTB algoritmaları göz önüne alınmıştır. CBQ algoritması kullanılarak gerçekleştirilen konfigürasyonda, trafik tiplerine atanan bant genişliklerinde sapmalar görülmüştür. Bunun sonucunda CBQ yerine CBQ algoritmasından daha doğru değerler verdiği görülen HTB algoritması kullanımı tercih edilmiştir. Anahtar Kelimeler : Linux, Servis Kalitesi, Differentiated Services, CBQ, HTB
