Özet:
Trafik yoğunluğu artışına paralel olarak tünellere duyulan ihtiyaç özellikle dağlık alanlardabüyük ihtiyaç haline gelmiştir. Karayolu tünellerinden beklenen adeta açık ve güvenli biryoldaki gibi sürüş güvenliği ve rahatlığını sağlaması, ayrıca sürücünün görüş kabiliyetinimaksimize etmesidir.Uzun bir tünel, eğer iyi aydınlatılmamış ise, özellikle güneşli günlerde yaklaşan sürücülere?Kara Delik? gibi görünür. Bu durumun ortaya çıkmasını engelleyip sürücüye görüşkabiliyetini kazandırmak amacıyla, gözün karanlık adaptasyonunu da hesaba katılarak, tünelineşik (ilk) bölgesi için kuvvetli bir aydınlatma sistemi tasarlanması çok büyük önem arz eder.Gerek kurulum gerekse işletme masrafları bakımından tünel aydınlatma maliyetinin önemlibir bölümünü oluşturan ve önemi itibariyle titizlikle üzerinde durulması gereken eşik bölgesiaydınlatma tasarımında, temel olarak yaklaşma bölgesi parıltısı ve trafik hızı baz alınır. Eşikbölgesinin ardından ise tünel çıkışına kadar kademeli olarak parıltı seviyeleri düşürülerekgözün sinirsel adaptasyonuna da uygun şekilde maliyetlerde iyileşme sağlanır.Çalışmada tünel aydınlatmasındaki optimizasyonun en uygun şekilde sağlanabilmesi içinöncelikle temel ışık ve fotometrik tanımlar hakkında bilgiler verilmiş, ardından tünelaydınlatması ve bu alanda uygulamalarına rastlanan armatür çeşitleri hakkında incelemeler vekarşılaştırmalar yapılmıştır.Tezin son bölümlerinde ise, örnek seçilen ?Devren Tüneli? üzerinde pratik anlamda tasarımaşamalarına yönelik bilgilendirmeler yapılmıştır. TunLight bilgisayar yazılımı yardımıyla bazıdeğişkenlere, karşılaşılması muhtemel değerler verilerek, çeşitli senaryolara uygun olarakişletme süreciyle ilgili de çeşitli tespitler yapılmış ve bir takım öneriler sunulmuştur.Anahtar kelimeler: Aydınlatma tekniği, dış aydınlatma, tünel aydınlatması, karayolutünelleri, armatürler, tünel mimarisi, karayollarında sürüş güvenliği, aydınlatma otomasyonu,bilgisayar destekli aydınlatma hesapları.ix