Özet:
Üniversal DC motorların takojenaratör kullanarak hızının kontrol edilmesi yöntemine alternatif olarak,harici bir sensör kullanmadan DC motorun çalışma sırasında çektiği akımdan yararlanarak,hız kontrolünün yapılması tezde amaç edinilmiştir.Motor akımının seri direnç yardımıyla okunarak sayısal değere dönüştürülmesi «şebekenin O-geçişlerinin tespit edilmesi,tetikleme darbelerinin üretilmesi,akım değerine bağlı olarak tetikleme açısının hesaplanması 80C51 ailesinden 87C752 mikroişlemcisi kullanılarak yapılmıştır.İşIemcinin interrupt ve timer/counter yapısı sistem tasarımını kolaylaştırmıştır. Kontrol işlemi sırasında akım okunarak hız kontrolü yapılması, DC-seri motorun akımının torkun bir fonksiyonu olmasından kaynaklanmaktadır.Bu bağıntıdan voltaj sabit kalmak koşulu ile akım-tork değerinin belirli bir rotor hızına karşılık geldiği görülmektedir.Deneyler sırasında elde edilen akım-hız değerleri mikroişlemciye data olarak girilir,normal çalışma sırasında motorun çektiği akımın data olarak girilen akım değerlerinden sapması (bu motor torkunun ve dolayısı ile hızının değiştiğini gösterir) oranında motorun çalışma voltajını değiştirecek bir algoritma ile hızın sabit kalması sağlanabilir. Tez çalışmasında otomatik çamaşır makinesi motoru kullanılmıştır.Motor, çamaşır makinalarında yıkama devri olan 50d/d tambur hareketi olacak şekilde motor hız kontrolü yapılacaktır.Motorun hız kotrolü AC mod olarak triyak tetikleme açısını değiştirme yöntemi kullanılarak yapılacaktır. Motorun çektiği akım değerleri motor yüksüzken (sadece kayış-kasnak vasıtasıyla tamburun boş olarak dönmesi) ve tamburun değişik yükler altında çalıştırılması sağlanarak, sabit hızda farklı yük değerlerine karşılık gelen akım - voltaj değerleri belirlenerek bir look-up tablosu oluşturulması sağlanır. Bu tablo yardımıyla motorun çalışma voltajı değerleri,triyak tetikleme açısını değiştirerek elde edilir. Böylece motorun sabit hızla dönmesi sağlanır.
