Özet:
IP altyapısı kullanılarak ses hizmetlerinin verilmesinin maliyeti, geleneksel PSTN sistemininmaliyetinden çok daha düşüktür. Bu durum, IP teknolojisini kullanarak ses hizmetleri satanyeni tip operatörlerin ortaya çıkmaya başlamasını sağlamış, bu da son kullanıcılar için dahageniş bir operatör seçme yelpazesi sunmuştur. Bununla birlikte kullanıcılar, PSTN sistemininsağladığı ses kalitesine yakın kalitede ses hizmeti almaya devam etmek istemişlerdir.Günümüzde IP kullanılarak verilen ses hizmetleri düşük maliyetle yüksek hizmet kalitesisunmaya odaklanmıştır.Ses kalitesi, IP altyapısı kullanıldığında özellikle yoğun saatlerde değişkenlikgösterebilmektedir. Bu nedenle, hedeflenen kalitede ses iletimini sağlayabilmek için halihazırda kullanılan veri ağında bazı değişikliklerin yapılması gerekebilir. Sabit kalite garantisisunmak yıllardır araştırmacıların uğraştığı bir konu iken şimdi sektörün aşması gereken birkonu olarak önümüze çıkmaktadır. Çok kullanıcılı paket anahtarlamalı ağlar kullanılırken seskalitesinin düzensizlik göstermesi temel bir problemdir. Kısa süreli beklenmedikyüklenmeler, ağ performansının garanti edilememesi, uç sistemlerin kontrolününkaybedilmesi ve ses kalitesinin sağlanamaması VoIP'i başarıyla gerçekleştirilebilmesi zorlubir uygulama yapmaktadır.Bu tez, internet protokolü üzerinden ses iletişiminde hizmet kalitesinin geliştirilmesi içinkullanılan yöntemlerin irdelenmesini amaçlamıştır. Tezin birinci bölümünde VoIP sistemi vebu sistemin karşı karşıya olduğu problemler kısaca açıklanarak diğer VoX teknolojileri ilekarşılaştırması yapılmıştır. İkinci bölüm, VoIP'in tarihsel gelişimini ve bu sistemingünümüzde hangi protokoller üzerinde çalıştığını detaylarıyla ele almıştır. Bu bölümde aynızamanda en popüler iki sinyalleşme protokolü olan SIP ve H.323 de incelenmiştir. Tezinüçüncü bölümünde hizmet kalitesi kavramı açıklanarak, bant genişliği, gecikme, gecikmefarklılığı (jitter) ve paket kaybı konularında kullanılabilecek hizmet kalitesi tekniklerisıralanmıştır. Ayrıca hizmet kalitesinin donanım veya yazılım ile sağlanmasının arasındakifarklara değinilmiştir. Son bölümde iki farklı uygulama bulunmaktadır. İlk uygulamada,çeşitli parametrelere göre hattın hizmet kalitesinin VoIP için uygun olup olmadığına kararveren basit bir Java uygulaması yapılmıştır. İkinci uygulamada, gerçek zamanlı ses, ftp, httpve icmp trafiği yaratmak için Cisco IAD 2431 8FXS gateway'lerin, dizüstü bilgisayarların veanalog telefonların kullanıldığı gerçek ortam koşullarına sahip bir test ortamı yaratılmıştır. Buortamda sıkıştırma, kuyruklama, çağrı izin kontrolü ve rasgele erken tespit tekniklerikullanılmış ve bu tekniklerin ses kalitesine etkileri incelenmiştir. Uygulamalarda TOSbyte'ının DSCP bitlerinin dikkate alındığı ayrık sevisler (DiffServ) yaklaşımı kullanılmıştır.Anahtar Kelimeler: IP üzerinden ses iletimi, VoIP, hizmet kalitesi, QoS
