Özet:
Alüminyum alaşımlarının sürekli döküm ingotlarında periyodik bant ve ters segregasyonun oluşum mekanizmaları araştırılmış ve kalıp yağlamasının bunlara etkileri incelenmiştir. Metalik kalıp sisteminde sıvı ve katı fazların metalbilimsel karakteristikleri arasındaki farklılık neticesi oluşan hava boşluğu katılaşmada süreksizliğe neden olarak çözünence zengin sıvının döküm başlığındaki sıvı metalin hidrostatik basıncı ve kapiller etkisiyle dendritler arası kanallardan bilet yüzeyine hareket etmesine ve yüzeyde ve hemen altında aşın derecede alaşım elementi yığılmasına neden olmaktadır. Oluşan fazların özellikleri ve yığılmanın endüstriyel bir ısıl işlem operasyonuyla giderilemeyecek kadar çok olması çoğu zaman malzeme kaybına, sırasal fabrikasyon sırasında çalışabilirliğin azalmasına ve sonuç ürünlerin kalitesinin düşmesini neden olur. Ancak, döküm kademesinde uygun kalıp dizaynı ve yağlayıcı seçimi ve de soğutma koşullarının sağlanması halinde, hem termal şartlar ve kompozisyonal değişimler kontrol altoda tutularak tüm kesit boyunca uniform yapı eldesi mümkün olacağı gibi hem de periyodik bantın asıl sebebi olan kalıp cidarı ile bilet yüzeyi arasındaki temassızlık azaltılabilir. Bu çalışmada kullanılan kalıp yağlayıcısının, yüzey akıntılarına, ters segregasyona ve segregasyona etkileri incelenmiştir. Hazırlanan veya geliştirilen yağlayıcılar endüstriyel boyutlu AA 6063 alaşımı biletlerin dökümlerinin gerçekleştirildiği sürekli döküm ünitelerinde kullanılarak 7 adet bilet dökülmüş ve takiben bu biletlerin yüzey kalitesi ve yüzey altı metalografik yapılarının kalitesi ışık ve SEM mikroskopisi ile muayene edilerek elde edilen bulgular analiz edilmiştir. Deneysel gözlemler, kalıp yağlayıcısının, yüzey bantlarının oluşumu ve yüzey tipi ters segregasyonun mertebesi üzerinde önemli derecede etki edebileceğini göstermiştir. % 0.4 Si, % 0.6 Mg içeren ETİAL 60 veya AA 6063 alaşımı biletlerin gelişigüzel ve sıradan margarin yağların kullanılması halinde yüzeydeki Si 'un bölgesel olarak zenginleşmesi % 6'lara varabilirken uygun yağlayıcı kullanılması halinde yüzey ve yüzey altında % Si dağılımının normal seyir gösterdiği bulunmuştur.
