Özet:
1970'li yıllardan itibaren motorlu taşıt sayısının ülkemizde hızla artması sonucu, trafik sıkışıklığına çözüm olarak, yüksek standartlı ve trafik güvenliği temin edilmiş yollar, bir çözüm yolu olarak görülmüştür. Erişme kontrollü olması, hızlı ve güvenli bir trafik akışma olanak vermesi, zaman ve taşıt işletme giderlerinden tasarruf sağlaması yönünden otoyollar cazip hale gelmiştir. Ülkemizde, 1980 Ti yılların ortalarından itibaren hızlanan otoyol yapım çalışmaları neticesinde, 1994 yılı sonu itibari ile 1167 km. Tik bir otoyol ağma kavuşulmuştur. 1995 yılı ve sonrasında ise 610 km. Tik otoyolun tamamlanması planlanmaktadır. Otoyolların işletmeye açılması ile birlikte, bakım ve işletme hizmetlerinin verilmesi amacı ile Bakım İşletme Başmühendislikleri ve Şeflikleri kurularak, gerekli tesisler inşa edilmiş ve makine parkları oluşturulmuştur. Otoyol işletmesi, otoyolun devamlı trafiğe açık tutulması çalışmalarını, yolu kullanan kişilere seyahatleri sırasında verilen hizmetleri ve bu hizmetler karşılığında alınacak ücretin toplanması işlerini kapsar. İşletme gelirleri, otoyol geçişlerinden toplanan paralardan ve Otoyol Hizmet Tesislerinin gelirlerinden elde edilen paydan oluşmaktadır. İşletme giderleri ise, çalışanların aylıkları, sistemlerin yedek parça giderleri, ulaşım, yakacak, aydınlatma, temizlik giderlerinden v.b. oluşmaktadır. Otoyolların bakım hizmetleri, kaplama yapısının bütünlüğünü sağlamak, trafik emniyetinin ve sürücülerin konforunu temin etmek, işletme sistemlerinin, drenaj testlerinin, betonarme yapıların ve diğer otoyol eklentilerinin işlevlerini tam olarak yürütebilmesi için periyodik çalışmalar yapılmasının kapsar. Otoyollarımızın balam ve işletme hizmetlerini inceleyen bu çalışma, dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, ülkemiz otoyollarında bakım ve işletme hizmetlerinin verilmesi amacı ile oluşturulmuş birimler tanıtılmış, ve otoyollarımızın işletmeye açılma devreleri ve uzunlukları hakkında kısa bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde, otoyol işletme sistemleri tanıtılırken, üçüncü bölümde otoyollarda verilen balam hizmetleri anlatılmıştır. Dördüncü ve son bölümde ise otoyolların işletmeye açılmasından sonra karşılaşılan bazı sorunlar ve çözüm önerileri açıklanmıştır.
