Lojistik ve ulaştırma - tasarım ve planlama

Abstract

Ekonomik aktivitenin globalleşmesi gelişmiş ülkelerdeki endüstriler üzerinde önemli değişimlerin oluşmasını sağlamıştır. Bu değişime bağlı olarak büyük şirketler yedek parça, bileşen ve son olarak da mamul ürünlerini yurt dışındaki partnerlerine ürettirmek için anlaşmalar yaptılar. Bununla birlikte, ticari ilişkiler gelişirken ve kolaylaşırken ülkeler arasındaki sınırlar da ortadan kalkmaya başladı. Bu yeni yapılanma içerisinde ülkeler kendi ekonomik-siyasal-yönetimsel gelişmişlik yapılarına göre değişik roller ve pastadan farklı paylar aldılar. Ön plana çıkmak için bazı ekonomiler ucuz işgücünü kullanırken, bazıları hammaddenin bolluğunu, diğerleri belki de kaliteli üretim yapılarını kullandılar. Değişik karakterlere sahip yapıların farklı yerlerde yer alması "taşıma" kavramının önemini artırdı. Bugün gelinen noktada Amerika Birleşik Devletlerindeki lojistik sektörünün yıllık büyüklüğü yaklaşık 700 milyar dolardır. Şirketler bu kadar önemli hâle gelmiş, bu büyüklükteki bir sektörde tutunabilmek için organizasyon yapılarında iyileştirmeye gitmekte, zaman, maliyet, güvenlik ve yaygınlık gibi konularda optimum çözümleri yaratmak için çaba sarf etmektedirler. Bu çalışmanın kapsamı ulaştırma ve lojistiğin işlevsel alanlarındaki temel aktivitelerle sınırlandırılmıştır. Lojistikteki tasarım ve planlama sorunları öncelikle vurgulanmıştır. Bu çalışmanın amacı lojistik ile ilgili çeşitli problemleri çözmek için yaygın olarak kullanılan karar modellerini ve algoritmaları ve lojistikteki son eğilimleri göstermektir. Lojistik ve Ulaştırma alanında yeterli sayıda Türkçe kaynak bulunmadığı için çalışmanın ilk bölümünde Raja G. Kasilingam'm "Logistics and Transportation, Design and Planning" kitabı tümüyle Türkçe'ye çevrilmiştir. Kitabın çevirisi 10 bölümden oluşmaktadır. 1. Bölümde lojistik ve ulaştırmaya giriş anlatılmıştır. 2. Bölümde lojistik sistemlerin analiz sürecine, ve 3. Bölümde bütünleşik lojistik ağ planlaması kavramına değinilmiştir. 4.'den 8. Bölüme kadar fonksiyonel alanlardaki temel lojistik kararlan işaret eden çeşitli lojistik fonksiyonlar, mevcut modeller ve algoritmalar tanımlanmıştır. 9. Bölümde lojistikte performans ölçmede kullanılan ölçütler, ve 10. Bölümde lojistikteki son eğilimler anlatılmıştır. Çalışmanın sonunda ise kitapta anlatılanlar ışığında, maliyet ve envanter verilerini kullanarak ulaştırma türü seçimini yapabilen bir yazılım geliştirilmiştir. Yazılım C++ programlama dili ile Windows işletim sistemi altında çalışacak şekilde hazırlanmıştır. Kullanıcı için en uygun veri giriş ekranları tasarlanmıştır. Problemin çözümü için LINDO doğrusal programlama kütüphanesi kullanılmıştır. Program kullanıcıdan aldığı verileri işleyerek LINDO kütüphanesinin sağladığı fonksiyonlara girmektedir. Fonksiyonun çıktısı olarak LINDO uygun çözümü verir. Bu çözüm kullanıcım kolayca anlayabileceği bir şekle dönüştürülerek gösterilir. Problemin tanımı, çözüm metodolojisi ve programın kullanımı anlatıldıktan sonra program üzerinde yapılan örnek çalışmalar verilmiştir.