Liman optimizayonunda kullanılan modeller ve Haydarpaşa liman örneği

Abstract

Ulaştırma, diğer bütün sektörlerle doğrudan etkileşim içinde olan bir sektördür. Bu yönüyle ulaştırma sektörü diğer sektörlerdeki gelişmeleri hızlandıran, yavaşlatan veya engelleyen sektör olma özelliğine de sahiptir. Ulaştırma sektörünün en önemli modlarından biri de deniz taşımacılığıdır. Deniz taşımacılığı büyük taşıma kapasitesi ve ucuzluğu nedeniyle doğru uygulandığında en uygun olandır ve dünya ticaret hacminde en büyük orana sahiptir. Türkiye yaklaşık 8333 km uzunluğundaki kıyı şeridiyle dış ticaretinin yaklaşık % 85'inin deniz yoluyla yapıldığı bir ülkedir. Liman taşıma zincirinin hayati bir bağlantısı olup, deniz ve karanın birleştiği noktadır. Liman, sadece taşıma fonksiyonu değil aynı zamanda üretim fonksiyonuna da sahiptir. Bu fonksiyonların sonucu olarak ulusal ekonomilerin gelişmesinde son derece büyük olduğu limanların en optimum şekilde boyutlandırılması ve işletilmesi zorunludur. Optimum liman boyutunun belirlenmesinde en önemli parametrelerden biri en uygun yanaşma yeri sayısının bulunmasıdır. En uygun yanaşma yeri sayısı, en uygun liman büyüklüğünü ve dolayısıyla en ekonomik yük taşımasını belirleyecektir. Bu çalışmada, liman optimizasyonu ile ilgili parametreler tartışılarak optimum liman boyutu elde etmek için kullanılan modeller irdelenmiştir. Bunlar liman simülasyon modelleri ve kuyruk analizidir. Ayrıca Haydarpaşa Limanı konteyner terminaline ait 2002 yılı trafik verileriyle Kuyruk Analizi yöntemi uygulanmış ve limanda çeşitli ortalama bekleme sürelerini sağlayacak yanaşma yeri sayıları çizelge ve grafik olarak verilmiştir.