Özet:
Deprem dinamik bir etki olup yapılarda hasar oluşmasına yol açmakta buna bağlı olarak da can kayıplarına sebep olmaktadır. Deprem mühendisliğinin en önemli görevi bu etkinin belirlenerek sebep olabileceği kayıpların önlenmesine çalışmaktır. Depremlerin sebep olacağı can ve mal kayıplarının önlenebilmesi amacıyla ülkemizdeki yapıların deprem güvenliklerinin sistemli bir çalışmayla gözden geçirilmesi gereklidir. Yeni yapılacak yapılarda olumlu bir deprem davranışı sağlamak amacıyla Taslak Yönetmelik koşullarına uyulmasına özen gösterilmelidir. Daha önce inşa edilmiş mevcut binalarda ise yeni gelişmeler ve düşüncelerle ortaya çıkan modern bir deprem yönetmeliği esaslarının ne derece sağlandığı kontrol edilmelidir. Bu çalışmada bu tür binaların deprem davranışının belirlenmesinde kullanılacak olan ve birbirinden ayrıntıya girme yönünden fark eden üç yöntem incelenmiştir. Bu yöntemlerden ilki ATC-21 de verilen hızlı davranış değerlendirme yöntemidir. Bu yöntemin uygulanması nispeten az masraflı ve kolay olduğundan ülkemizde yapılacak genel bir deprem güvenliği çalışmasında hemen göze çarpan ve depreme açık bir şekilde yetersiz olan binalar bu yöntemle belirlenebilir. Yani bu yöntem ayrıntılı incelemeler öncesinde uygulanan bir ön çalışma niteliğindedir. Bu hızlı değerlendirme sonrasında yapılacak daha ayrıntılı bir incelemede kullanılacak bir diğer yöntem Bölüm 3 de verilmiştir. Bu yöntem yapılacak ayrıntılı bir incelemenin tüm binada dikkate alınması yerine olumsuzluğun görüldüğü elemanlarda olmasını öngörmektedir. Bu yöntem bir anlamda yapının modern deprem yönetmeliğindeki koşullan sağlamayan bölümlerin tespiti olarak da görülebilir. Bu şekilde elemanların deprem davranışı açısından değerlendirilmesiyle yapının deprem davranışını olumsuz olarak etkileyen yapı bölümleri tespit edilir. Uygulanacak bir güçlendirme programında dikkatin hangi noktalara yoğunlaşması gerektiği de yöntemdeki sonuçlardan elde edilebilir. Bu iki gözlem esasına dayalı yöntemin haricinde "Standard For Evaluation of Seismic Capacity of Existing Reinforced Concrete Building" de verilen deprem davranışı için indeksleme yöntemi incelenmiştir. Bu yöntemde elemanların sünekliliğinden hareketle dayanımları hesaplanarak deprem davranışını temsil etmek üzere bir indeks tanımlanır. Daha sonra bu indeks, göz önüne alınan inceleme seviyesindeki deprem davranış karşılaştırma indeksi ile kıyaslanarak yapının muhtemel bir depremdeki davranışı tahmin edilmeye çalışılır. Bu yöntemler bir yapının muhtemel bir depremde sergileyeceği davranışın ayrıntılı bir çerçeve analizine gidilmeden tespitine imkan vermektedir. Şayet yapıda deprem açısından önemli eksikler görülüyorsa yapılacak tam bir çerçeve analiziyle güçlendirmeye karar verilebilir.
