Özet:
Zayıf kayalarda şev stabilitesini etkileyen etkin parametrenin belirlenmesindeki yöntem ve ilkelerin araştırılması amaçlanmıştır. Bu amaca yönelik olarak uluslararasında yapılan çalışmalar incelenmiş ve belirli ilkeler ortaya konmuştur. Kaya kütlesi, eklem, çatlak, fay, ayrışma-bozuşma ve maruz kaldıkları tektonik etkilerden dolayı homojen davranmamaktadır. Bu gibi sebeplerden dolayı bu tür kayalardan kurulu yamaçlar için belirlenecek etkin stabilite parametresi, kayanın geçirmiş olduğu jeolojik olayları da yansıtacak şekilde belirlenmelidir. Bu amaçla süreksizliklerin özellikleri, stabiliteye etkisi, kaya sınıflamasındaki yeri belirlenmelidir. Şev stabilitesini, kaya kütle parametreleri kontrol ettiğinden özellikle zayıf kayanın sağlam numuneleri üzerinde basma dayanım deneyleri, süreksizlik durumu, ayrışma ve bozuşma dereceleri dikkate alınarak kaya kalite ( Q ), jeomekanik ( RMR ) ve jeolojik dayanım indeks ( GSI ) sınıflaması yapılmalıdır. Elde edilen verilere dayanarak stabilite etkin parametresi aranan yamaç modellenerek a- ortam masif kaya kontrolünde ise laboratuvar verileri, b- kaya ortamının stabilitesini süreksizlikler kontrol ediyorsa süreksizlik yüzeyi direk kesme deney verileri, c- kaya koşullan çok sık çatlaklı ise sağlam kaya numunesi laboratuvar verisi ve GSI birlikte değerlendirilerek elde edilen sonuçlar, kaya ortamını en iyi şekilde yansıtmaktadır. Belirlenen bu ilkeler doğrultusunda masif kaya ve çok sık çatlaklı kaya ortamları için iki örnek çalışma yapıldı. Elde edilen parametreler zayıf kayalar için uluslararası düzeyde kabul görmüş limitler içinde kaldığı görülmüştür.
