Küçükçekmece ve Sefaköy yerleşim bölgelerinin zemin büyütmesine göre mikrobölgelemesi

Abstract

Deprem hareketi sırasında yapı hasarına neden olan en önemli etkenlerden biri de yerel zemin koşullarıdır. Bu nedenle özellikle sismik riski yüksek bölgelerde, yerel zemin koşullarındaki değişimin belirlenmesi büyük önem kazanmaktadır. Bu değişimin belirlenmesinde kullanılan en sağlıklı yöntemlerden biri mikrobölgelemedir. Mikrobölgeleme, bir bölgede yerel zemin koşullarındaki değişimin belirlenmesi amacı ile, bölgenin belirli ölçeklerde daha küçük alt bölgelere ayrılması olarak tanımlanabilir. Geoteknik mühendisliğinde şev stabilitesi, sıvılaşma ve zemin büyütmesi olmak üzere başlıca üç tür sorun için mikrobölgeleme yapılır. Yapılan bu mikrobölgelemelerde genelden özele doğru üç kademeli yöntem izlenir. Birinci derece mikrobölgelemede bölgenin var olan jeolojik, sismolojik, tektonik ve geoteknik veriler toplanarak incelenir. İkinci derece mikrobölgelemede ise arazi deneyleri ve mikrotremor ölçümleri yapılarak büyütme özellikleri belirlenir. Üçüncü derece mikrobölgelemede ise ilk iki yöntemden elde edilen ayrıntılı geoteknik veriler kullanılarak, sayısal ortamda dinamik modelleme yapılır. Ayrıca bölgedeki hasar verileri gözlenerek, yapılan mikrobölgeleme ile hasar arasındaki korelasyon araştırılmalı ve böylece yapılan çalışmanın doğruluğu denetlenmelidir. Elde edilen verilerin değerlendirilmesinde ve bölgedeki değişiminin gösterilmesinde değişik teknikler kullanılmakta olup, içerdiği sayısal, istatistiksel ve coğrafi sorgulama araçları nedeniyle Coğrafi Bilgi Sistemleri (GIS) diğerlerine göre daha çok kullanım alanı bulmaktadır. Bu çalışma kapsamında, Küçükçekmece-Sefaköy yerleşim bölgelerinde, yerel zemin koşullarıyla oluşan hasar arasındaki ilişki araştırılarak, Coğrafi Bilgi Sistemleri ile zemin büyütmesine göre mikrobölgeleme çalışması yapılmıştır. Bu amaçla bölgede açılan 64 adet sondaj kuyusundan alınan zemin örnekleri incelenmiş, SPT deneyleri yapılmıştır. Bölge genelinde 30 noktada sismik kırılma deneyi yapılarak zemin özellikleri belirlenmeye çalışılmıştır. Ayrıca zeminlerin büyütme ve periyot özelliklerinin belirlenebilmesi amacıyla 11 noktada mikrotremor ölçümleri yapılmıştır. Elde edilen veriler EERA programıyla değerlendirilerek, zeminlerin dinamik davranış analizleri yapılmıştır. Yapılan bütün deneysel ve analitik çalışmalardan elde edilen büyütme parametreleri Coğrafi Bilgi Sistemlerine yüklenerek zemin büyütmelerine göre mikrobölgeleme çalışması yapılmıştır. Ayrıca bölgede gözlenen hasar verileri ile yapılan mikrobölgeleme karşılaştırılarak yapılan çalışmanın doğruluğu denetlenmiştir.