Bölgesel otopark yönetimi ve stratejileri: Tarihi yarımada-Eminönü bölgesi örneği

Abstract

Gelişmesini henüz tamamlamış ülkelerde, özellikle araç sahipliğinin belirli bir düzeyin üzerine çıkmamış olması ve ülke kalkınma modeli içerisinde otomotiv endüstrisinin hem üretim hem de satışlar noktasında teşvik edilmesi, araç sahipliğini her geçen gün arttırmaktadır. Araç sahipliğinin, gelişmişliğin bir ölçütü olarak değerlendirildiği bu ülkelerde, araç kullanımındaki artış ve buna bağlı olarak, kent içi ulaşımda sürücülerinin park yeri ihtiyacının karşılanamaması sonucu ortaya çıkan sirkülasyon zorluğu ile beraberinde getirdiği olumsuz etkiler "otopark problemi" olarak tanımlanmaktadır. Otopark problemlerinin çözümü için yıllarca yetersiz otopark alanlarının olduğu ve yeni otopark alanlarının yapılması gerekliliği anlayışı, otoparkların olduğu bölgelere olan talebi daha da arttırmış ve trafik sorunlarını içinden çıkılamaz hale getirmiştir. Söz konusu bu geleneksel anlayışa karşı, geliştirilen yeni otopark yönetimi ve stratejileri, problemi ulaştırma sisteminin tamamı içerisinde bir bütün olarak ele almakta ve "Otopark yönetimi ve stratejileri" adıyla sistemleştirilmektedir. Otopark yönetimi ve stratejileri, park imkânlarının daha verimli kullanımıyla sonuçlanan çeşitli politikalar ve programlara dayanmaktadır. Otopark yönetimi, mevcut otopark planlama uygulamalarıyla ilgili problemleri araştırmakta, otopark tesislerinin maliyetlerini ve geliştirilen yöntemlerle elde edilebilecek kazançları tartışmakta, özel otopark yönetimi stratejilerini ve bunların nasıl uygulanabileceğini açıklamaktadır. Bunu sağlayabilmek amacıyla da yönetim stratejilerini, Park yerlerinin etkinliğini artırmayı amaçlayan stratejiler, Park talebini azaltan stratejiler, Destek stratejileri olmak üzere 3 ana başlıkta değerlendirmektedir. Bu tez çalışmasında, otoparklar ve türleri, kent içi tıkanıklık ve otopark problemleri tanımlanarak, otopark talep ve ihtiyaçlarını etkileyen faktörler, otopark yönetim ve stratejilerinin ilkeleri, faydaları ve de geliştirilen otopark politikalarının verimliliği için maliyetlerin ekonomik açıdan değişimleri üzerinde durulmuştur. Sunulan bu bilgiler ışığında Tarihi Yarımada-Eminönü Bölgesi'nde sözü edilen otopark stratejilerinin uygulanma imkânları araştırılmıştır. Bunun için önce bölgenin ulaşım altyapısı mevcut durumuyla ortaya konulmuş ve özellikle mevcut otopark altyapısını gerçekçi bir şekilde belirleyebilmek için bir "otopark envanteri anketi" kullanılmıştır. Mevcut durumun analiz edilmesinden sonra stratejik düzeyde bir "bölgesel otopark yönetimi" için çeşitli senaryolar geliştirilerek tartışılmıştır. Değerlendirme ve sonuç kısmında ise ileriye dönük yaklaşımlar ortaya konmuştur.