Özet:
Ülkemizin deprem kuşağı üzerinde bulunması nedeniyle yapıların depreme karşı dayanıklı olarak tasarlanması gerekmektedir. 1974 yılında hazırlanan yönetmeliğin zayıf kalması, 1998yılında yeni bir yönetmeliğin yürürlüğe girmesine neden olmuştur. Performansa dayalı tasarım kavramının 1990'lı yıllarla birlikte hızlı bir gelişim göstermesi ve yapısal çözümleme programlarına girmesi ile 1998 deprem yönetmeliğine ilave olarak, 2005 yılında hazırlanan yeni deprem yönetmeliği taslağında kendine yer bulmuştur. Mander vd., (1988) beton modelinin yeni Türk deprem yönetmeliği taslağına girdiği görülmektedir. Literatürde bulunan beton modelleri kronolojik sırayla, Hognestad beton modeli (1951), Kent ve Park beton modeli (1971), Sheikh ve Üzümeri beton modeli (1982),Geliştirilmiş Kent ve Park beton modeli (1982), Mander vd., (1988) beton modeli, Saatçioğlu ve Razvi beton modeli (1992)'dir. Bu beton modelleri arasından yalnız Saatçioğlu-Razvi beton modeli (1992) ile Mander vd.,(1988) beton modeli kuşatma basıncını hesaplamaktadır. Bu tez çalışmasında betonarme kolonların kuşatma basıncına etkiyen parametreler sırasıyla boyuna donatı çapı, boyuna donatı akma dayanımı, yanal donatı çapı, yanal donatı aralığı, yanal donatı akma dayanımı ve boyuna donatı konfigürasyonunun değişimi ele alınarak incelenmiştir. Bu çalışmada, Heon-Soo Chung vd., (2002) ile Claeson'un makalelerinden alınan kolonların kuşatma basınçları, Mander vd., (1988) beton modeliyle ve Lusas sonlu elemanlar analizi programıyla karşılaştırmalı olarak hesaplanmıştır.Sonlu elemanlar analizi sonucunda, kuşatma basınçlarının ele alınan her kolon için değişkenlik gösterdiği görülmektedir. Ancak, Mander vd., (1988) beton modelinde, kuşatma basıncı değerinin beton basınç mukavemetine bağlı olmadığı görülmektedir. Yıldız Teknik Üniversitesi Yapı Laboratuvarında yapılan deneylerde, betonarme kare kolonlara eş merkezli eksenel yük verilip, LVDT okumaları elde edilmiştir. Bu kolonlar, Lusas sonlu elemanlar analizi programında modellenip, deney dataları ile karşılaştırılmıştır.
