Analitik hiyerarşi yaklaşımı

Abstract

Günlük yaşamda vermek zorunda kalman kararların bir kısmı oldukça basit iken büyük bölümü ise üzerinde derinlemesine düşünmeyi ve irdelemeyi gerektirir. Bu amaçla birçok bilim adamı tarafından çeşitli yöntemler geliştirilmiştir. Karmaşık yapılı karar problemlerinde, karar alternatif ve kriterlerine relatif (göreli) değerleri verilmek suretiyle yönetsel karar mekanizmasının çalıştırılması esasına dayanan birçok amaçlı karar verme yöntemi olan Analitik Hiyerarşi Yaklaşımı (Proses) bunlardan biridir. Çalışmanın birinci bölümünde, karar vermenin genel tanımı, karar türleri, karar verme süreci, karar probleminin unsurları hakkında genel bilgi ve Analitik Hiyerarşi Yaklaşımının karar analiz teknikleri arasındaki yerinden kısaca bahsedilmiştir. ikinci bölümde, Analitik Hiyerarşi Yaklaşımının ana hatları ile incelendiği bu bölümde, yöntemin genel tanımlaması, uygulanması ve faydalan, dezavantajları anlatılmıştır. Ayrıca bu yöntemde AHY'nin uygulama aşamaları olan hiyerarşik yapıyı oluşturma, hiyerarşinin her seviyesinde öğelerin (elemanların) ikili karşılaştırma suretiyle önceliklerini (üstünlüklerin) belirlenmesi, ikili karşılaştırma (öncelik) matrisinin kurulması, özvektör ve özdeğerin hesaplanması ve sonuçların nasıl değerlendirileceği açıklanmıştır. Bu bölümde bu yöntemin matematiksel temellerinden söz edilmiştir. Literatürde mevcut olan birkaç örnek verilmiştir. Üçüncü bölümde, lineer hiyerarşik yapıya ait literatürde mevcut olan günlük hayatta, milli politikalar-hükümet kararlan, pazarlama vektörü gibi çeşitli alanlarda uygulanan AHY'den örnekler verilmiştir. Dördüncü bölümde, non-lineer hiyerarşik yapıların oluşturduğu geri beslemeli sistemler ve bu sistemlerin önceliklerini belirleme ve böyle bir ölçümü gerçekleştirmek için süpermatris tekniği konusunda bilgi verilmiş ve konuyu açıklayıcı örnekler yer almıştır. Beşinci bölümde ise, feedback sistemler ve süpermatris tekniğinin uygulandığı örnekler verilmiştir.