Pres dökümde yeni bir presleme tekniğinin geliştirilmesi ve deneylerinin yapılması

Abstract

Pres döküm, soğuk kamaralı makinalar ile yapılan bir basınçlı döküm yöntemidir. Günümüzde kullanılan basınçlı döküm makinaları, presleme mekanizmalarının hidrolik olmasından dolayı pahalı yatırımlardır. Ayrıca sistem hidrolik olduğu için üretim hızı belli sınırlarda kalmaktadır. Yeni bir presleme sisteminin geliştirilmesi bu dezavantaları ortadan kaldırabilecektir. Endüstride kaynak, plastik şekillendirme, toz metalürjisi ve perçinleme alanlarında yararlanılan patlama etkisinin, pres döküm yönteminde mevcut sistemlere alternatif bir presleme tekniği sunabileceği düşünülmüştür. Konuya ilişkin daha önce yapılmış bir araştırmaya literatürde rastlanamamıştır. Bu çalışma yeni araştırmalar için bir referans olabilir. Bunun için çalışma, konuyla ilgili temel esasları saptama üzerine yoğunlaşmıştır. Çalışmanın teorik kısmında basınçlı döküm, basınçlı dökümün özel uygulamaları, patlama etkisinin imalatta kullanımı ve LPG gazının özellikleri konuları ele alınmıştır. Uygulama aşamasında ise patlamalı presleme sistemi için model olabilecek bir prototip hazırlanmıştır. Prototipin temel parçalan piston-silindir sistemi, dişi-erkek kalıp, buji-manyeto, emniyet ventilleri, karıştırıcı, valfler, manometreler ve LPG regülatörüdür. Prototip ile yapılan deneysel çalışmalarla bazı temel verilerin geliştirilmesi hedeflenmiş, karşılaşılan problemler aşılmaya çalışılmıştır. Bu prototip ile 37 mm çapında 12-15 mm kalınlıkta silindirik numuneler yan katı (semisolid) halde dövülmüştür. Malzeme olarak %95 Zn, %4 Al, %0.97 Cu ve %0.03 Mg içeren Zamak-S basınçlı döküm alaşımı kullanılmıştır. Prototipin en büyük problemi piston- silindir arası sızdırmazlığın yeterince sağlanamamasıdır. Prototip üzerinde yapılacak ek çalışmalarla problemlerin giderilebilmesi halinde, ilk yatırım maliyetleri, işletme ve bakım kolaylığı ve üretim zamanlan açısından mevcut sistemlere göre çok daha avantajlı bir imalat yöntemine ulaşılmış olacaktır.