İş makinalarında aşınma ömrü kriterlerinin incelenmesi

Abstract

İş makinalarında aşınma, tasarımda ve işletmede karşılaşılan en büyük sorundur. Aşınan parçaların yenileme maliyeti ve değiştirme zamanının çok oluşu, büyük işgücü kayıplarına yol açmakta ve dolayısıyla verimliliği azaltmaktadır. İş makinalarında oluşan aşınma türlerini ve mekanizmasını bilmek problemin çözümü için bir başlangıçtır. Aşınma nedeniyle büyük miktarlarda çelik toprağa ve yağa karışmaktadır. Bu konudaki malzeme geliştirme çalışmaları sürekli iyileştirme anlayışıyla devam etmektedir. Aşınma dayanımlı malzemeler, malzemelerin özellikleri bu tezde öncelikle değinilen konulardır. Malzeme dayanımını arttırmaya yönelik önlemlerin başında uygun malzeme seçimi, konstrüksiyonda değişiklikler, kaynak takviyesi, termokimyasal işlemler ve malzeme yüzeyini abrazyona dayanımlı malzeme ile kaplamak gelir. Aşınmayı kontrol edebilmek için ölçüm yöntemlerinden birini kullanmak gerekir. İşletme şartlarında makine çalışırken kullanılan yağ analizi en avantajlı yöntemlerden birisidir. Aşınma parçaları üzerinde yapılan konstrüktif değişikliklerin ise aşınmaya etkileri imalatçıların üzerinde çalıştığı bir başka konu olarak ele alınmıştır. Türkiye'de büyük üretim kapasitesi ve makine parkı bu dalda büyük bir potansiyel oluşturmaktadır. Teknolojinin geliştirilmesine yardımcı çalışmalar ise yok denilecek kadar azdır. Türkiye'deki iş makinaları üreticisi firmaların bu konudaki çalışmaları ise kullanıcı istekleri doğrultusunda olmaktadır.