Özet:
Gelişen teknoloji ile birlikte enerji tasarrufu ve maliyetlerin düşürülmesi doğal kaynaklardaki sınırlamalar sonucu özellikle son yıllarda oldukça konuşulup tartışılan iki unsurdur. Yakın zamanlarda üzerinde araştırmalara başlanan Hidrolik Boru Şekillendirme yöntemi, alışılmış sac şekillendirme yöntemleri olan basma ve derin çekme yöntemlerine nazaran imalat zamanının azaltılması, ağırlık ve maliyet açısından sağladığı önemli avantajlar yönünden oldukça önemli bir proses haline gelmiştir. Otomotiv sektörü bu yöntemi kullanarak motor destek parçaları ve ön cam destek profili gibi parçalan imal ederek kullanmaktadır. Bu çalışmada ele alınan konu, tek eksenli çekme gerilme testinden elde edilen malzeme akma özelliklerinin hidrolik boru şekillendirme prosesi için kullanılıp kullanılamayacağıdır. Bu amaç için ERC/NSM'de bulunan hidrolik borujişirme düzeneği kullanılarak deneyler düşük karbonlu çelik 1008 için gerçekleştirilmiştir. Deneyler sonucu analitik yöntemlerin de yardımı ile içi boş silindirik çelik parça (boru) için akma gerilme eğrisi elde edilmiştir. Bu eğri çekme eğrisinden elde edilen eğri ile mukayese edilmiştir. Düşük karbonlu çelik için bir miktar farkın olduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca şişik bölgesinin en üst noktasındaki kalınlık analitik bir yöntem geliştirmek sureti ile hesaplanmaya çalışılmıştır. Analitik yöntem sonucu elde edilen değerler ile deneyler sonucu ölçülen kalınlık değerleri karşılaştırılmış ve geliştirilen analitik yöntemin başarılı olduğu ortaya çıkmıştır. Bu çalışma ile çekme testinden elde edilen malzeme akma özelliklerinin, hidrolik şekillendirme prosesinin simulasyonlarında kullanılmasının çok doğru olmadığı tespit edilmiştir.
