Abstract:
Taşıt titreşimlerinin araştırılması, taşıt tasarımında, gün geçtikçe önemi artan bir konu olmuştur. Artan hız ve konfor gereksinimleri bunu zorunlu kılmaktadır. Taşıt titreşimlerinin matematik modeller üzerinden gidilerek teorik olarak çözümlenmesi ise bilgisayar teknolojisine paralel bir biçimde gelişimini sürdürmektedir. Bu çalışmada, 7. Bakım Merkezi Komutanlığı, Tuzla Fabrikası' nda imal edilen 4x4 Tayfun MK-19 Bomba atar Silah Aracının dinamik davranışı ele alınmıştır. Jipin silah platformsuz hali 7SD taşıt modeli olarak, silah platformlu hali ise 9SD olarak modellenmiştir. Modellerin oluşturulmasında Lagrange denklemleri kullanılmış olup, denklemler Durum-Uzay (state- space) şeklinde verilmiştir. Analizler, bilgisayar ortamında, Mathwoks firmasının Matlab® ve Simulink® yazılımları yardımıyla gerçekleştirilmiştir. Yedi serbestlik dereceli (tam) taşıt modelinin simülasyonu sonucunda iyi cevaplar elde edilmiştir. Fakat jipin mevcut halinin modeli olan dokuz serbestlik dereceli modelde sistem davranışının bozulduğu görülmüştür. Bu sebeple, platform altına bir sönümleyici yerleştirilmesi önerilmiş ve bu yeni duruma uyan bir model de analize katılmıştır. Son olarak, silah atış yaparken kupalada ve araç durur vaziyette ve seyir halinde iken şaside meydana gelen gerilmeler, sonlu elemanlar metodu kullanılarak araştırılmıştır.
