Özet:
Ülkemizde sanayide kullanılan kazan ve fırın sistemlerinden çıkan yüksek sıcaklıktaki atık gazlar, içerisinde önemli miktarda enerji bulunmasına rağmen kullanılmadan çevreye atılmaktadır. Bu durum, Türk sanayisinde enerjinin verimli bir şekilde kullanamamasına, dolayısıyla önemli ekonomik kayıplara yol açmaktadır. Oysa bu tür enerji kayıplarını, enerji geri kazanım sistemleri kullanarak önemli ölçüde azaltmak mümkündür. Bu çalışmada, Emel Kazan firması tarafından yürütülen, KOSGEB destekli "Atık Isı Geri Kazanım Sistemi" projesi kapsamında deneyler yapıldı ve bu sistemin ısıl verimi tespit edildi. Bir atık ısı geri kazanım sisteminde dikkat edilmesi gereken en önemli husus, sistemde kullanılacak eşanjör tipini belirlemektir. Deneyde, sanayide en çok tercih edilen gövde borulu bir su eşanjörü kullanıldı. Emel Kazan firmasında, ısıtma amaçlı kullanılmakta olan sıcak su kazanından atılan baca gazlarından faydalanarak çalışan ısı geri kazanım sistemindeki verim değeri yapılan deneyler sonucu yaklaşık % 20 seviyesinde çıkmıştır. Deneyler Emel Kazan fabrikasının çatısınının yükseltilmesi sonucunda oluşturulan geniş laboratuvarda yapılmıştır. Eşanjöre ve baca gazı borusuna giriş ve çıkıştaki hız, sıcaklık ve debi değerleri ölçülmüştür. Deneylerde kullanılan bilgisayarlı ölçüm sisteminin bileşenleri satın alınmıştır. Ölçüm sisteminin performansı belirlenmiş, cihazların doğru olarak çalışması sağlanmıştır. Deney sistemi değişik eşanjör tiplerinin test edilmesine uygun modüler bir tasarımda imal edilmiştir ve kompak levhalı tip gibi yeni eşanjörlerle yapılacak deneylere hazırdır. Hazırlanan bu çalışma, Türk sanayisi için atık ısı geri kazanım sistemleri oluşturmada bir örnek teşkil etmektedir. Daha yüksek kapasiteli kazan ve fırınlarda, daha yüksek verimli ısı eşanjörlerinin kullanımı Türk sanayisine enerji yönünden önemli yararlar sağlayacaktır.
