Abstract:
Taşıt titreşimleri, taşıtlarda hız, konfor ve ömrü etkilediğinden istenilmeyen fiziksel olaylardır. Bu tez çalışmasında, titreşimlerin 4x2 ve 4x4 olarak üretilen askeri jipteki yolcular ve jip üzerindeki etkileri incelenmiştir. Askeri jipin modellenmesi aşamasında üç farklı aşama uygulanmıştır. Temel olması açısından öncelikle üç serbestlik dereceli çeyrek jip modeli, sonra sırasıyla yedi ve dokuz serbestlik dereceli tam jip modelleri oluşturulmuştur. Oluşturulan bu modellere, PID kontrol yöntemi uygulanarak titreşimlerin azaltılmasına ve seyir konforunun arttırılmasına çalışılmıştır. Titreşim analizinin yapılmasında jip gövdesinin, akslarının, sürücü ve yolcu koltuklarının kütleleri, gövde atalet momentleri, süspansiyon elemanlarının özellikleri, lastik tekerlekler, yol fonksiyonu ve jipin hızı gibi faktörler dikkate alınmıştır. Matematiksel modellerin simülasyonlar bilgisayar yardımıyla, Matlab 6.5 paket programı ve Simulink modülü kullanılarak yapılmıştır. Simülasyonlar, yedi ve dokuz serbestlik dereceli modeller için yüksüz, yüklü ve aşın yüklü durumlarda jipin engele düz ve çapraz girmesi durumları için gerçekleştirilmiş ve elde edilen sonuçlar irdelenmiştir. Seyir konforunun arttırılması ile ilgili çalışmalara geçilmeden önce, günümüzde kullanılan taşıt süspansiyonları ile ilgili genel bilgiler verilmiştir. Aktif süspansiyonun özellikleri anlatılmıştır. PID kontrol yönteminden kısaca bahsedildikten sonra jipin modellenmesi ve sonuçların irdelenmesine geçilmiştir.
