Avrupa Kültür Başkentleri ve paralelinde yapılan kentsel projelerin incelenmesi

Abstract

Küreselleşmenin etkisiyle kentler daha çok ziyaretçi çekebilmek, ekonomik sürdürülebilirlik elde etmek ve dünyaya daha kolay eklemlenebilmek için birbirleriyle büyük bir rekabet içine girmişlerdir. Rekabet üstünlüğü sağlamayı hedefleyen girişimci kentler, kültürün odak merkezi oluşturduğu yaratıcı kentsel politikalara yönelmişlerdir. Büyük organizasyonlar, fuarlar, sergiler gibi "mega" projeler, kentin imajını, kültürel, ekonomik ve fiziksel altyapısını doğrudan etkileyen yaratıcı kentsel politikalardan biridir.1985 yılından itibaren her yıl başka bir kentte gerçekleşen Avrupa Kültür Başkenti Programı, kentsel kaliteyi arttırmaya yönelik projeler için ekonomik kaynak ayrılan, kenti canlandırmak ve yeniden üretmek için fırsat yaratan, kentin kültürel imajını, tanınırlığını ve turizmi destekleyen en popüler mega projeler arasındadır.İstanbul'un 2010'a hazırlık süreci, AKB olgusunu ve bu unvanın bir kente kazandırdığı mimari ve kentsel projeleri daha yakından incelemeye olanak sağlamıştır.Tezin ilk bölümünde, AKB olgusunun ortaya çıkışı ve gelişim aşamaları incelenmiş, kültür başkenti olarak seçilen kentler belirtilmiştir.İkinci bölümde, AKB olgusunun kente sağladığı yararlar üzerinde durulmuş ve kültür başkenti seçilen kentlerin hedeflerinden bahsedilmiştir. Program kapsamında oluşturulan kentsel projelerin sayısal veri ve istatistikleri çıkartılmıştır.Üçüncü bölümde, bugüne kadar kültür başkenti seçilmiş kentlerdeki mimari ve kentsel projeler belirtilmiş ve en çok göze çarpan mimari projelerin özelliklerinden bahsedilmiştir.Dördüncü bölümde, AKB çerçevesinde oluşturulan mimari projelerin değerlendirmesi yapılmıştır.Tezin beşinci bölümünde, bu üst ölçekli program kapsamında kentlerin seçtiği değişik tipteki mimari müdahalelerin neler olduğuna ve bu müdahale biçimlerinin özelliklerine değinilmiştir.Son olarak AKB olgusunun kentlerin çekiciliklerini artırıp, imajlarını ve ekonomilerini güçlendirmek için büyük bir fırsat olarak kullanılabileceği, ancak sürdürülebilir bir kalkınma için kentsel tasarım projelerinin iyi değerlendirilmesinin gerektiğine ulaşılmıştır.