Özet:
Bitki kültürü -özellikle bahçe ve çiçek geleneği- Osmanlı kültür tarihi incelemelerinde önemli bir yer tutmaktadır. Şükûfe-nâme olarak bilinen çiçek risaleleri ise çiçek ve çevresinde gelişen kültürü takip edebileceğimiz en temel eserlerdir. Bu eserlerde çiçeklerin türleri, yetişme koşulları, toprakları, bakım ve üretim teknikleri hakkında temel bilgiler verilmektedir. Şehr-emîni Camii Hatibi Mehmed bin Ahmed el-Ubeydî'nin H.1110/M.1699'da yazdığı Tezkire-i Şükûfeciyân olarak bilinen Netâicü'l-Ezhâr ise 202 çiçek uzmanının biyografilerini içeren ilk ve tek çiçekçi tezkiresidir. Botanik, ziraat, şehircilik, sosyoloji, kültür tarihi, sanat tarihi, edebiyat, tasavvuf gibi pek çok farklı disiplinin ortak çalışma alanı kabul edilebilecek olan çiçekler ancak bizzat kendileri için yazılmış çiçek metinleri değerlendirildiğinde renkleri, kokuları, şekilleri, ifade ettikleri anlamlar ve özel isimleriyle gerçeklik kazanacaktır. Böylece çiçek konulu her türlü çalışmaya kaynaklık edebilecek temel eserler ortaya çıkarken, çiçeğin o dönem insanları için ne anlam ifade ettiği de anlaşılabilecektir. Bu kapsamda Osmanlı bahçe ve çiçek kültürüne değinilmiş, meşhur çiçek risaleleri hakkında bilgi verilmiş, Netâ'icü'l-Ezhâr'ın (Tezkire-i Şükûfeciyân) tenkitli metni hazırlanmış ve ondan yola çıkılarak çiçeklere isim verme geleneğinin divan edebiyatına yansımaları üzerinde durulmuştur.
