Özet:
Velâyetnameler arasında özgün bir yeri bulunan Hacı Bektaş Veli Velâyetnamesi
sembol açısından bol malzemeli bir eserdir. Bu semboller aracılığıyla dönemin
yaşantısı, din ve tasavvuf algısı, Hacı Bektaş Veli'nin Anadolu'daki saygınlığı
hakkında bilgi sahibi olduğumuz yadsınamaz bir gerçektir. Bu incelemede, sembol
çalışmaları esas alınarak Velâyetnamedeki doğa sembolleri tespit edilip bu
sembollerin hangi anlamlara geldiği, Türk ve dünya mitolojisinde nasıl karşılık
bulduklarıyla ilgili bilgi verilecektir. Üç ana bölümden oluşan çalışmanın giriş
bölümünde, öncelikle velâyetnamelerin ne tür nitelikler taşıdığı, daha sonra da
kendisi hakkında en çok malumat sahibi olduğumuz Hacı Bektaş Veli
Velâyetnamesinin özellikleri yazılacaktır. Ardından sembolün tanımı, tarihi, çeşitleri,
bilim dalları ve mit ile ilişkisi sıralanacaktır. Birinci bölümde, Hünkâr'ın tarihi menkıbevi
hayatı, eserleri ve Bektaşilik felsefesi ele alınacaktır. İkinci bölümde,
“Velâyetnamede Geçen Doğa Sembolleri” başlığı altında, sıklık sırasına göre bu
sembollerin her biri ayrı ayrı açıklanacaktır. “Gökyüzüne ait semboller, yeryüzüne
ait semboller, hayvan sembolleri, bitki ve ona ait semboller, metaller” diye alt
başlıklar halinde oluşturulan bu bölümün sonrasında araştırma sonuç kısmıyla bir
yoruma bağlanacaktır. Bu vesileyle şu ana dek alışılmamış bir biçimde
Velâyetnameye farklı bir gözle bakma ve söz konusu incelenen eserle tabiata ait
unsurların bir kalıbını çıkarma hedefi tamamlanacaktır.
