Özet:
Bu çalışma, Karagöz oyunun 1923 ile 1980 yılları arasında İstanbul kültür
ortamlarındaki durumunu tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Türk temaşa
sanatlarından biri olan Karagöz oyunu, yüzyıllar boyunca İstanbul kültür
ortamlarında önemli bir yere sahip olmuş ve şehir halkı tarafından ilgi görmüştür.
Osmanlı Devleti zamanında Karagöz oyununa karşı var olan ilgi Cumhuriyet’in
ilanından sonra devam etmiş ve 1952 yılında halkevlerinin kapatılmasına kadar
sürmüştür. Halkevlerinin kapatılmasından sonra Karagöz oyunu unutulmaya
başlanmış ve bu sanatı canlandırmak için çalışmalar yapılmıştır. Günümüzde ise
Karagöz oyunu, Ramazan ayına özgü ve çocuklara yönelik bir oyun olarak
bilinmektedir. Oysa ki Osmanlı Devleti döneminde ve cumhuriyetin ilanından sonra
1950’li yıllara kadar Karagöz oyunu hem yetişkinlere hem de çocuklara hitap
etmektedir. Bu tezin amacı, Cumhuriyet döneminde Karagöz oyununun tarihsel
gelişimini, halkevlerindeki rolünü, İstanbul kültür ortamlarındaki önemini ve sadece
bir çocuk oyunu olmadığını ortaya koymaktır. Beş bölümden oluşan çalışmanın giriş
bölümünde konunun önemi açıklanırken ikinci bölümünde Karagöz oyununun
tarihçesi ele alınmış ve Osmanlı ile Cumhuriyet dönemi gelişimi incelenmiştir. Bu
bölümde halkevlerinin Karagöz oyunu ile ilgili yaptığı çalışmalar detaylı olarak arşiv
belgeleri eşliğinde anlatılmıştır. Üçüncü bölümde Karagöz oyununun genel
özelliklerinden bahsedilmiştir. Dördüncü bölümde ise dönemin gazete ile
dergilerinden edilen veriler doğrultusunda Karagöz oyununun İstanbul sözlü, yazılı
ile elektronik kültür ortamlarına yansımaları detaylı olarak ele alınmıştır. Sonuç
bölümde ise elde edilen veriler üzerinden Karagöz oyununun Cumhuriyet
dönemindeki durumu üzerine analizler yapılmıştır.
