Özet:
Bu tez çalışması Türk Fantastik Edebiyatı metinlerindeki karakter kurgulamaları üzerinden fantastik etkinin kurulma ve algılanma süreçlerini incelemeyi amaçlamıştır. Başta Todorov olmak üzere pek çok kuramcının “fantastik”i algılama süreçleriyle açıklamış olması bu incelemeye yönelmede etkili olmuştur. Çünkü son dönem fantastik edebiyat eserlerinde hem okurda hem de anlatı kişilerinde “fantastik”, bir algı karmaşasına yol açmaz. Bu yüzden bu dönem eserlerinde görüldüğü hâliyle fantastik edebiyatın yeniden tanımlanması gerektiği düşünülmüştür. Bu tanımlamaya başlamadan önce fantastik edebiyata dair yapılan tanımlama çalışmalarına değinilmiş, yapılacak tanımlama için izlenecek yapısalcı metot açıklanmıştır. Nörobilimin verilerinden faydalanarak “fantastik” kavramı “gerçek”, “rüya”, “halüsinasyon” gibi kavramlara göre yeniden konumlandırılmıştır. Derrida’nın “différance” kuramı bağlamında dil ile “fantastik” arasındaki yakın ilişki açıklanmış ve “fantastik”in doğrudan dille ilgili bir kavram olduğu sonucuna varılmıştır. Bu aşamadan sonra “fantastik unsur” ve “fantastik gerçeklik” kavramları oluşturulup anlamları açıklanmıştır. Böylece ulaşılan yeni bir “fantastik edebiyat” tanımı, son dönem fantastik edebiyat eserlerinde etkisi görülen uygulamaları ilk kez başarıyla gerçekleştiren J.R.R. Tolkien’e atıfla “Tolkien Fantastiği” olarak isimlendirilmiştir. Tez çalışmasında incelenmek üzere seçilen metinlerin Tolkien Fantastiği'nin Türkiye’deki örneklerinden olmasına özen gösterilmiştir. Karakter kurgulamaları incelenirken V. Propp’un ve Joseph Campbell’ın masallarda ve mitlerde tespit ettikleri karakter kuramlarından, E.M. Forster’ın roman karakterleri kuramından ve Wayne C. Booth’un retorik kuramı bağlamında ele aldığı hâliyle anlatıcının eyleyen olarak anlatıdaki varlığı yaklaşımından faydalanılmıştır. Bunun haricinde anlatı kişilerinin isimleri, fiziksel ve davranışsal özellikleri, tarihçeleri, diyalogları gibi anlatıya has özellikleri de incelenmiştir. Sonuç bölümünde Türk fantastik edebiyatında karakter kurgulamalarının anlatıdaki fantastik etkiye doğrudan katkı sağladıkları tespitine ulaşılmıştır.
