Özet:
Bu tez çalışmasında Eski Anadolu Türkçesinde yazılmış bir tabîrnâme
incelenmektedir. Çalışmanın amacı dönemin dil ve gramer özelliklerini tespit etmek
ve toplumun kültür kimliğini ortaya koymaktır. Metin incelenirken Türkiye’de kabul
gören transkripsiyon yöntemleri esas alınmıştır. Metin içinde yer alan müstensihten
kaynaklı eksikliklerde dönemin dil özellikleri, din ve kültür anlayışı dikkate alınarak
tamamlama yapılmıştır. Metin incelenirken Osmanlıca, Farsça ve halk ağızları
üzerine yazılmış sözlüklerden faydalanılmıştır. Metin içerisindeki kavramlar
tablolaştırılırken metin içerisinde dağınık fakat aynı gruba ait olan kavramlar tek bir
başlık altında sınıflandırılmıştır. Dizin kısmı hazırlanırken ise deyimler ile birleşik
fiiller birlikte alınmıştır. Metinden çıkan bulgulara göre iki çeşit rüya türü vardır.
Bunlar gerçek ve yalan rüyalardır. Ayrıca bir rüyayı tabir etmek sadece motifin
özelliği ile alakalı değildir. Tabir yapılırken rüyayı gören kişinin cinsiyeti, yaşı,
mevkisi de göz önünde bulundurulmalıdır. Bunlara ek olarak bir rüyayı tabir etmek
insalara şeriyat ilmi gibi vacip kılınmıştır. Bu durum zaman zaman ayet ve hadisler
ile desteklenmiştir. Son olarak metin bizlere döneminin dil ve kültür özelliğini değil
aynı zamanda eserin müstensihinin eğitim durumu hakkında da bilgi verir.
