Özet:
Selim İleri’nin yazı hayatında İstanbul’un ayrı ve özel bir yeri vardır. Onun yazarlık serüveninin önemli kaynaklarından biri olan İstanbul ve onu oluşturan bütün mekânlar, Selim İleri’de anlatının en önemli yapısal unsurlarından biri olarak karşımıza çıkar. Yazarın kurgusal eserlerindeki mekânların çoğu zaman olay örgüsüne ve kişilere yön veren bir güce sahip olduğu görülür. Özellikle kurgusal karakterlerin davranışlarına etki eden faktörler arandığı noktada mekânların bir belirleyici olarak ortaya çıktıkları söylenebilir. Bazen de bunun tam aksine, mekânlar edilgen bir duruma gelerek kişilerin ruh hallerinin yansıdığı yerler olur. Bu durumda mekân kişiye etki eden değil, kişinin etkilediği bir nitelik kazanır. Bu sebeple Selim İleri’nin hikâye ve romanlarında mekân incelemesi yapmanın anlatının üzerine kurulduğu temelleri belirleyebilmek noktasında büyük bir öneme sahip olduğu görülür. Bununla birlikte yazar, mekânlara salt gerçekliklerinin ötesinde anlamlar yükler ya da onları, anlattığı karakterlerin hayatlarına ışık tutmaları açısından işlevsel kılar. Hatıra kitaplarındaki mekânların ise yazarda tek başına önemli etkiler bıraktığı ve bu mekânların olay, şahıs ve dönemlerle özdeşleştirilmek suretiyle çok daha geniş açılımlı etkilere sebep olduğu söylenebilir. Bu doğrultuda mekân-insan, mekân-zaman bağlantıları ortaya çıkmakta ve mekânın çok yönlü bir boyutta ele alınması gerekliliği doğmaktadır. Buradan hareketle Selim İleri’nin İstanbul’unu ortaya çıkarabilmek için öncelikle kurgusal eserlerine de kaynaklık eden İstanbul kitaplarının, ardından hikâye ve romanlarının incelenmesi gerekli görülmüştür. Bu noktada İstanbul’u çok iyi tanıyan bir yazarın gözünden İstanbul’a bakmanın gerekliliğinden hareketle, çalışmanın konusu İstanbul bahsinde ne denli önemli bir isim olduğu bilinen Selim İleri’nin İstanbul’u olarak belirlenmiştir.
