Özet:
Bu tez çalışmasında, 3 Kasım 2002 seçimlerinde iktidara gelen Adalet ve Kalkınma Partisi'nin; 2002 ve 2014 yılları arasındaki siyasi kimliği, hükümet dönemleri arasında kimlik kurgusunda yaşanan farklılıklar, AKP kimliğinin dış politika pratiklerinde meydana getirdiği değişiklikler ve İnşacı (Konstrüktivist) yaklaşımın bu değişikleri ne ölçüde açıklayabildiği incelenecektir. Devlet kimliği konusunun önemli bir yer teşkil ettiği Türkiye Cumhuriyeti siyasi hayatında, kimliği ile ön plana çıkan bir siyasal aktör olarak AKP, içinden çıktğı "Milli Görüş" geçmişini reddetmiş ve özellikle iktidarının ilk yıllarında Türk siyasal sisteminin temel parametreleri ile barışık bir kimlik kurgusu geliştirmiştir. Ancak seküler muhalefet karşısında güvenlik ve meşruiyet arayışının şekillendirdiği pragmatik bir kimlik olan "Muhafazakâr Demokrat" parti kimliği, farklı hükümet dönemlerinde farklı şekillerde kurgulanmış ve bu farklılıklar dış politika pratiklerine de yansımıştır. Bu durum, kimliği, dış politikanın temeline oturtan ve verili bir kimlik ve çıkar tanımı olmadığı varsayımından hareket eden İnşacı yaklaşımın, kimlik ve dış politikaya atfettiği esneklik ile örtüşmektedir. Ancak AKP'nin iktidara gelmesi ile birlikte yeni karar alıcıların çıkar ve güvenlik algıları kapsamında dış politika pratiklerinde neden olduğu değişikliklerin, metot ve tutum değişikliklerini mi, yoksa köklü dış politika değişikliklerini mi yansıttığı tartışmalı bir konudur. Bu açıdan, İnşacı yaklaşımın, AKP kimliğinin Türk dış politikasının pratiklerinde meydana getirdiği değişimin derecesini açıklamadaki sınırlılık da belirtilmelidir. Bu faktörleri göz önünde bulundurarak yapılacak olan bu çalışmada, AKP mensuplarının, siyasal ve toplumsal söylemleri, farklı hükümet dönemlerinde farklı şekilde kurgulanan AKP kimliğinin daha iyi anlaşılmasını mümkün kılacaktır. Başta AKP lideri Recep Tayyip Erdoğan olmak üzere Parti mensuplarının söylem ve beyanları, karar alıcıların güvenlik ve çıkar algılarını yansıtması ve kimlik kurgusundaki dönemsel farklılıkların anlaşılabilmesi açısından önemli bir yere sahiptir. Diğer yandan, çalışma kapsamında incelenen Irak ve Kıbrıs politikaları da AKP'nin kimlik kurgusu ve siyasal söylemlerinde yaşadığı dönüşümün dış politika pratiklerine nasıl yansıdığının görülmesine olanak tanıyacaktır. Ayrıca AKP kimliğinin geleneksel dış politika olayları açısından özsel bir farklılık yaratıp yaratmadığının anlaşılmasını mümkün kılacak olan bu dış politika olayları, AKP kimliğinin stratejik ve pragmatik bir tercihi yansıtıp yansıtmadığının da belirlenmesine yardımcı olacaktır.
