Özet:
Küreselleşme ve neoliberal dönüşümle birlikte kentler dünyada ve
Türkiye’de, özellikle İstanbul’da, markalaşırken, aynı anda sosyal bilimlerde,
siyasette, kültürde ve sanatta da değişimler yaşanmaktadır. “Postmodernizm”
kavramı ve “postmodernizm” tartışmaları hem ekonomik, siyasi hem de sanattaki
değişimi ortaya koyması açısından geniş bir perspektif sunmaktadır. Türkiye’de,
İstanbul’da 1980 sonrası İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı tarafından iki yılda bir
gerçekleştirilen bienaller küreselleşmenin ve marka kent yaratmanın bir aracı olarak
görülmüş ve desteklenmiştir. Küresel, uluslararası çağdaş sanat sergileri olarak
bienaller de yaşanan bu dönüşüm sürecinden bağımsız değildir. Bienaller, yeni sanat
ve siyaset ilişkiselliğini eleştirel bir anlayışla somut eserlere dönüştürmektedir.
Bienallerin ortaya koyduğu işlere bakıldığında postmodernist anlayışın yansımaları,
yeni sanatsal eğilimler, siyasi söylemler üzerinden somut bir şekilde
görülebilmektedir. Çalışmanın odaklandığı İstanbul Bienallerinde, küreselleşmeye
farklı boyuttan bakmayı öneren; sanat ve sermaye, sanat ve siyaset ilişkisini,
ekonominin küreselleşmesini sorgulayan, neoliberal politikaların doğayı, kentleri ve
kamusal alanları nasıl metalaştırıp ticarileştirdiğine dikkat çeken çok sayıda esere yer
verilmiştir. Bu çalışmanın amacı yeni sanatsal anlayış ve yeni siyaset anlayışı
arasındaki ilişkileri ve tartışmaları 2013-2017 yıllarında yapılan İstanbul Bienalleri
ekseninde araştırmaktır. Üç bölümden oluşan çalışmada, ilk olarak bienalin
Türkiye’de ve dünyada ne ifade ettiği, sermaye himayesinde sanatın özerkliği ve
çağdaş sanatın eleştirel potansiyelleri tartışılmıştır. İkinci bölümde çağdaş sanatta
kendini gösteren “postmodern” paradigma ve “postmodern sanat” kuramsal olarak
incelenmiştir. Son bölümde ise yeni sanatsal eğilimlerin somut örneği olarak
İstanbul Bienallerinin odaklandığı kentsel dönüşüm ve kent hakkı mücadeleleri,
komşuluk, kimlik, ötekileştirme, göçmenlik temalarıyla ilgili seçilen eserler sanat ve
siyaset ilişkisi içinde incelenmiştir.
