Özet:
“Yeni Müzecilik” anlayışı ile birlikte müzeler nesne merkezli anlayıştan ziyaretçi odaklı anlayışa doğru evrilmişlerdir. Çağdaş müzecilikteki bu yönelimin etkisiyle müzeler, içinde bulundukları toplumun çeşitli sorunlarına çözümler öneren, sosyal alanda önemli rolleri olan bir niteliğe kavuşmuşlardır. Çocuk ve gençlik müzeleri erken örneklerinden itibaren, geleneksel müzelerin çok öncesinde, ziyaretçi odaklı ve eğitim işlevini ön planda tutan müzeler olmuşlardır. Bugün birçok çocuk ve gençlik müzesi toplum merkezi görevi üstlenerek, çevre bilincinin gelişiminden tüketim alışkanlıklarına, göçmen ve azınlıkların sorunlarından çok kültürlü anlayışın yerleşmesine dek genişletilebilecek çeşitli sosyal sorunlara çözüm önerileri sunan program ve etkinliklere yer vermektedir. Çocuk ve gençlik müzeleri, barış eğitimi uygulamalarında etkili olabilen sosyal alanlardır. Barış kültürü, sadece sıcak çatışma alanlarında değil, bireylerin iç barışından başlanarak bütüncül bir anlayışla tüm dünyada geliştirilmeye çalışılan, günümüzün en öncelikli konularından biridir. Günümüzde pek çok müze barış eğitimi programlarına yer vermektedir. Buna karşılık müzelerdeki barış eğitimi programlarının genel yapıları, program geliştirme stratejileri, etkileri, değerlendirmeleri vb. konusunda yeterli bilgi bulunmamaktadır, Alandaki akademik yayınlar son derece yetersizdir. Çalışmanın amacı çocuk ve gençlik müzelerinde uygulanan barış eğitimi programlarının anlaşılmasına katkıda bulunmaktır. Bu nedenle, bu müzelerde uygulanan barış eğitimi programları betimlenmiş, uygulanan barış eğitimi programlarının temel özellikleri tanımlayıcı verilerle değerlendirilmiş ve bu programlara yer veren müze uzmanlarının uyguladıkları barış eğitimi programlarında program geliştirme stratejileri konusundaki görüşleri ortaya konmuştur. Çalışmada karma yöntem kullanılmış, dünyadaki barış eğitimi programları ile çocuk ve gençlik müzeleri konusunda bir alan yazın taraması yapılmış, ardından anket ve detaylı görüşmeler aracılığıyla da bir alan araştırması gerçekleştirilmiştir. Alan araştırmasında 2000-2012 yılları arasında çocuk ve gençlik müzelerinde uygulanan barış eğitimi programlarına odaklanılmıştır. Araştırma bölümünde müzelerle anket ve görüşmeler yapılmıştır. Araştırma sonuçları, katılımcı müzelerde barış eğitimi programlarına büyük oranda yer verildiğini ortaya koymuştur. Aynı bölüm altında, sözü edilen programların betimlenmesine, program geliştirme stratejilerine ve program geliştirirken dikkat edilmesi gereken noktalara dair veriler analiz edilmiştir.
