Özet:
Bu çalışma, çocuk kitaplarında ışığın bir etkileşim ögesi olarak nasıl
kullanılabileceği ve bu etkileşimlerin çocukların okuma ve öğrenme deneyimlerine
ne gibi katkılarının olabileceğinin araştırılması amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla el
işaretleri ve bu işaretlerin oluşturduğu gölgelerle oynanan gölge oyunu ile işitme
engellilerin kullandığı işaret dilinin pratikteki benzerliklerinden yola çıkılarak
çocuklar için ışık etkileşimli bir işaret dili kitabı örnek uygulama olarak
hazırlanmıştır. Amerikan İşaret Dili (ASL)’de kullanılan el işaretleri, temsil ettikleri
harflerle birebir benzerlik taşımadıkları, bu dili bilmeyen bir kişi tarafından
sezilebilirliği zor olduğu ve kullanımı daha yaygın olan bir işaret dili olduğu için
hazırlanan kitapta çocuklara ASL işaret dilinin anlatılması tercih edilmiştir. Bu
kapsamda çocukların işitme engelli bir kız olan Nora ve onun en yakın arkadaşı olan
gölgesi Aron karakterleri aracılığıyla işitme engelli yaşıtlarıyla nasıl
tanışabileceklerini ve birbirlerine isimlerini nasıl aktarabileceklerini anlatan “Hello!”
isimli kitabın prototipi İngilizce ve ASL kullanılarak hazırlanmıştır. Kitabın tasarım
sürecinde özellikle etkileşim tasarımı bakış açısıyla bir tasarım süreci oluşturulmuş
ve kitabın hedef grubuna uygun şekilde geliştirilebilmesi için de kitabın kullanıcıları
olan çocuklarla kullanıcı odaklı bir araştırma süreci uygulanmıştır. Araştırma
aşamasında çalışmanın ana amacı olan ışık etkileşimlerinin çocukların okuma ve
öğrenme deneyimlerine faydası kitabın prototipleri kullanılarak işitme engeli
bulunmayan ve iyi derecede İngilizce bilen 10 yaşındaki 20 öğrenci ile test
edilmiştir. Bu şekilde Işık Etkileşimli İşaret Dili Alfabesi Kitabı projesinin tasarım
sürecinde ve sonrasındaki araştırma sürecinde elde edilen çıktılar ile fiziksel
etkileşimli çocuk kitaplarının çocukların okuma ve öğrenme deneyimlerine
sağlayabileceği faydalar ve bu tür kitapların tasarımında dikkat edilebilecek hususlar
konusunda alana katkı sağlanması amaçlanmıştır.
