Özet:
Dünyadaki birçok ekonomik çevrede hükumetler, işletmeler ve yatırımcı ağları
girişimcileri teşvik etmeye büyük önem vermektedir. Küresel Girişimcilik Monitörü
(GEM) 2018 yılı raporunda Türkiye’de teknoloji sektörlerinde (yüksek veya orta
düzeyde) faaliyet gösteren yeni girişimcilerin yüzdesi, 2016 yılında % 1,54 iken 2018
yılında % 5'e yükselmiştir. Büyüme ve iş yaratma beklentisinin yüksek olması, Türk
girişimcileri diğer GEM ülkelerinden ayıran özelliklerden birisidir. Bununla beraber
girişimcilerin muhtemel ve sonuç itibariyle yıkıcı olabilen sistematik hatalarının
azaltılması sürdürülebilirlik açısından gerekli faktörlerden biri olarak görülmektedir.
Bilhassa belirsizlik ve risk faktörlerinin ön planda olduğu kritik dönemlerde, riskin
algılanması ve girişimcilerin rasyonel kararlar alabilmelerine olan etkisi bakımından
bilişsel süreçler önemli roller içermektedirler. Bu bağlamda ise bilişsel yanlılıkların
sanrılara ve sistematik düşünce hatalarına yol açabildiği yapılan deneysel çalışmalarla
ortaya konulmuştur (Tversky, Kahneman, 1974). Literatürde yapılan çalışmalara
bakıldığında, bilişsel yanlılıklardan aşırı öz güven, kontrol yanılsaması, küçük sayılar
yasasına olan inanç ve planlama yanılsaması ile yeni bir iş kurma, fırsatları
değerlendirme, büyüme gibi kavramlar arasındaki ilişkilerde risk algısı aracı değişken
tutularak incelenmiştir (Simon, Houghton, Aquino., 2000; Keh, Der Foo, Lim, 2002).
Bu çalışmada literatürde farklı disiplinlerde nispi olarak daha az kullanılan ve
girişimcilik literatüründe bugüne kadar sıklıkla kullanılan bilişsel yanlılıkların ana
nedeni olarak yorumlanabilecek olan farklı iki bilişsel yanlılık kullanılmıştır.
Araştırmada, bahsedilen iki farklı bilişsel yanlılık, sonuca atlama yanlılığı (Jumping
to Conclusions-JTC), inanç katılığı yanlılığı (Belief Inflexibility Bias) ile
girişimcilerin risk alma eğilimleri arasındaki ilişkiler incelenmektedir. Araştırmada
kullanılan farklı bilişsel yanlılıkların, risk alma eğilimi üzerindeki etkilerine dair
sonuçların literatüre katkı sağlaması beklenmektedir.
