Özet:
Türk modernleşmesi tarihi içinde hukuk alanındaki tedvin ve kanunlaştırma
faaliyetleri, toplumsal değişime etki ettiği kabul edilen ilgili tarihi dönemin düşünce
atmosferinin ifadesidir. Tanzimat’la başlayan ve Cumhuriyet Dönemi ile devam eden
süreçte sosyoloji, toplumu kurucu düşünce hareketlerinin toplumu tekrar ve tekrar
tanımlandığı sürecin anlaşılmasında en başta gelen bilim dallarından biri olmuştur.
Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu’nun, çalışmalarının içinde yer alan hukuk sosyolojisi ve
tedvin sosyolojisi konuları hakkında önemli düşünceler ortaya koyduğunu
düşünmekteyiz. Fındıkoğlu’nu Türk modernleşme tarihi ve Türk sosyolojisinde
düşünce akımları ve hukukta kanunlaştırmaların tarihi seyri içinde incelemek olan
amacımız bizi ilgili dönemin literatürdeki çeşitli toplumsal olguları sınıflama,
karşılaştırma anlama ve açıklama yöntemi ile bu süreci bizi bu konuyu farklı
başlıklarda ele almamızı zorunlu kılmıştır. Böylece Türk modernleşme tarihini somut
olarak hazırlayan süreç Sultan III. Selim ile başlatılmıştır. Hukuk alanındaki düşünce
akımlarının, tedvin ve kanunlaştırma sürecinin başlangıcını Tanzimat dönemiyle
başlayarak Fındıkoğlu’nun bu konudaki çalışmalarını gerçekleştirdiği Cumhuriyet
Dönemi ile sınırlandırmak durumundayız. Bu çalışmada, Türk modernleşmesi
bağlamında Türk düşünürlerinin yer aldığı literatür ve Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu’nun
çalışmalarındaki hukuk ve sosyoloji üzerine görüşleri değerlendirilmiş ve onun
çalışmalarının bu alanda Türk modernleşme tarihinin tecrübelerinden ayrı
sayılamayacak çalışmalar ürettiği sonucuna ulaşılmıştır.
