Özet:
İktisat literatüründe faiz oranının belirlenmesine ilişkin birçok iktisadi düşünce okulunun
görüşü yer almaktadır. Faiz oranı ekonomide çok önemli bir role sahiptir. Faiz oranı, tasarruf
sahiplerinin ellerindeki sermayeyi hangi şekilde kullanacağını ve nasıl yatırım kararı alması
gerektiğini belirlemektedir. Bu noktada, ekonomide bu kadar önemli rolü olan bir faktörü, hangi
faktörlerin etkilediği sorusu ortaya çıkmaktadır. Bu soruya klasik iktisatçılardan günümüz
iktisatçılarına kadar geniş bir kesim kendi görüşlerini bildirmişlerdir. İktisat okullarının yapmış
oldukları faiz çalışmaları, günümüzde de etkin bir şekilde kullanılmaktadır. Bu çalışmada,
2004-2018 döneminde, Türkiye'de faiz oranını etkileyen makroekonomik faktörler üçer aylık
veriler kullanılarak araştırılmaktadır. Bu amaçla öncelikle analizde kullanılan serilere
Augmented Dickey-Fuller, Phillips Perron ve KPSS birim kök testleri uygulanmıştır. Serilerin
bazılarının seviyede bazılarının ise farkta durağan olduğu tespit edildiğinden, bu seriler
arasındaki uzun ve kısa dönemli ilişkiyi araştırmak için Peseran, Shin ve Smith (2001)
tarafından geliştirilmiş olan ARDL Sınır Test yaklaşımı kullanılmıştır. Teste tabii tutulan
değişkenlerden, bağımlı değişken mevduat faiz oranı; bağımsız değişkenler ise reel efektif
döviz kuru, reel kamu iç borç stoku, tüketici fiyat endeksi, uluslararası (LIBOR) faiz oranları,
reel m2 para arzı ve tüketici güven endeksidir. Yapılan analizde seriler arasında uzun dönem eş
bütünleşme ilişkisi bulunmuş ve değişkenlerin katsayıları beklentilerle uygun elde edilmiştir.
Uzun dönem ilişkisinde reel efektif döviz kuru, reel kamu iç borç stoku, tüketici fiyat endeksi
ve LIBOR faiz oranı mevduat faiz oranını pozitif ve istatistiki olarak anlamlı şekilde etkilerken,
reel m2 para arzı ve tüketici güven endeksi ise mevduat faiz oranını negatif etkilemektedir.
