The rapid development of the East Asian countries until 1980 and the fact that these
countries also maintained this success in 1980s without facing a crisis received
widespread attention in development economics literature. Organizations like IMF
and WB and economists praising liberal policies have attributed this success to
liberal policies and to the export-oriented growth while development economists
emphasized the role of governments in development processes. Governments in these
countries have established policies in a way to serve industrialization through state
autonomy and have not allowed any class to undermine these policies and process for
their own benefit. Although the Latin America countries began their industrialization
thrust before East Asia countries, they could not maintain their industrialization
without facing financing bottleneck or crisis and they could not deepen their
industrialization like East Asian countries. Turkey proceed to the planned
development period in 1960. Until 1980, import substitution industrialization policy
and wide interventionist policies were followed in the same way as Latin America
and Asian countries. In 1980, this strategy was abandoned and export oriented
development model and liberal policies were adopted. While the positive
developments took place in industrialization indicators during the 1960-1980 period,
it was observed that the progress towards industrialization reversed in the 1980-2000
period. In this study, Turkish industrialization of the 1960-2000 period have
examined in state autonomy perpective comparatively with the industrialization
moves of East and Southeasth Asia and Latin America countries. It have been
concluded that the lack of state autonomy prevented further industrialization in the
1960-1980 period and constituted the cornerstone of the negative developments in
industrialization in the 1980-2000 period. The findings of the study reveal the
importance of governments that have autonomy to implement policies, which have
been diagnosed as policies providing development.
Doğu Asya ülkelerinin 1980’e kadar gerçekleştirdiği hızlı kalkınma öyküsü ve bu
ülkelerin 1980’lerde de bu istikrarı bir krize yakalanmadan devam ettirmesi kalkınma
iktisadı literatüründe kendisine çok geniş yer buldu. IMF ve WB gibi uluslar arası
kuruluşlar ve liberal politikaları öven iktisatçılar bu başarıyı liberal politikalara ve
ihracata yönelik sanayileşme politikasına atfederken, kalkınmacı iktisatçılar
hükumetlerin sanayileşmede üstlendiği role dikkat çektiler. Bu ülkelerdeki
hükumetler sahip olduğu devlet otonomisi sayesinde politikaları sanayileşmeyi
sağlayacak şekilde oluşturmuşlar ve herhangi bir sınıfın kendi çıkarları uğruna bu
politikaları ve süreci baltalamasına izin vermemişlerdir. Latin Amerika ülkeleri ise
ithal ikameci sanayileşme politikasına Doğu Asya ülkelerinden daha önce
başlamasına rağmen sanayileşmelerini hem darboğaz veya krizle karşılaşmadan
sürdürememişler hem de Doğu Asya ülkelerinin başarısına ulaşamamışlardır.
Türkiye ise 1960’ta planlı kalkınma döneme geçiş yapmıştır. 1980 yılına kadar ithal
ikameci sanayileşme politikası ve tıpkı Latin Amerika ve Asya ülkelerinde olduğu
gibi geniş müdahaleci politikalar izlenmiş, 1980 yılı ile birlikte bu stratejiden
vazgeçilerek ihracata yönelik kalkınma modeli ve liberal politikalar benimsenmiştir.
1960-1980 döneminde sanayileşme göstergelerinde olumlu değişimler yaşanırken,
1980-2000 döneminde sanayileşmeye dair ilerlemenin terse döndüğü
gözlemlenmiştir. Bu çalışmada hem 1960-2000 dönemi Türk sanayileşmesi devlet
otonomisi bağlamında irdelenmiş hem de Doğu ve Güneydoğu Asya ve Latin
Amerika ülkelerinin sanayileşme hamleleri ile karşılaştırılmıştır. Devlet otonomisi
eksikliğinin 1960-1980 döneminde daha ileri sanayileşmeyi engellediği, 1980-2000
döneminde ise sanayileşmede yaşanan gerilemenin kökenini oluşturduğu sonucuna
varılmıştır. Çalışmanın bulguları, kalkınmayı sağlayacak politikalar teşhis
edildiğinde bu politikaları uygulayabilme kapasitesine sahip hükumetlerin önemini
ortaya koymaktadır.
