A generally observed phenomenon is that most economic activities and industries
are not uniformly distributed across space but tend to cluster in certain
locations in developed and developing countries. Turkey, as a developing country,
also exhibits uneven distribution of economic activity across regions, notably manufacturing
employment demonstrates a prominent diversification between eastern
and western regions. This study measures and evaluates the agglomeration patterns
in Turkish manufacturing industries for the period 2003-2008 by exploring a
confidential establishment level micro dataset compiled by TurkStat. In measuring
agglomeration, it follows the methodology proposed by Ellison and Glaeser
(1997) (EG) in which they present an agglomeration index of plants based on a
test of comparison between the observed geographic distribution of plants and
a random distribution. It also relates the geographic concentration measures to
industry characteristics and agglomeration forces proposed by theory. The main
finding is that Turkish manufacturing industries follow higher levels of agglomeration
on average compared to developed countries. However, the stylized fact
that low-technology and traditional industries exhibit higher levels of agglomeration
is also valid for the case of Turkey. The study also aims to test factors
behind agglomeration based on the hypotheses asserted by theory. Main finding
related to that is, transportation costs do have a significant effect on industrial
agglomeration, as suggested by New Economic Geography. The contribution of
this study to the literature is twofold: (i) the period it analyses has not been
examined within agglomeration framework before, so it will shed light on the
agglomeration patterns of Turkish manufacturing for the post-2000 period and
(ii) the EG index it employs is the first attempt to measure agglomeration in
Turkish manufacturing using a micro level dataset.
Ekonomik aktivite ve endüstrilerin büyük bir kısmının mekan içinde eşit dağılmadığı,
belirli bölgelerde kümelenme gösterdiği hem gelişmiş hem de gelişmekte
olan ülkelerde genel olarak gözlemlenen bir olgudur. Türkiye, gelişmekte olan bir
ülke olarak bölgeleri arasında ekonomik aktivitenin dağılımı anlamında eşitliksiz
bir yapı sergilemektedir, özellikle imalat sanayi istihdamı doğu ve batı bölgeleri
arasında göze çarpan bir farklılaşma mevcuttur. Bu çalışma, TÜİK tarafından
sağlanan mikro verileri kullanarak 2003-2008 dönemi için Türk imalat sanayindeki
yığılma örüntüsünü ölçerek değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Yığılma ölçümünde
Ellison and Glaeser (1997) (EG) tarafından önerilen, firmaların gözlemlenen
dağılımı ile rassal dağılımı arasındaki karşılaştırmaya dayanarak elde
edilen yığılma endeksini kullanmaktadır. Bunun yanında coğrafi yoğunlaşma
ölçümlerini teori tarafından öne sürülen yığılma kuvvetleri ile ilişkilendirmektedir.
Çalışmanın ana bulgusu, Türk imalat sanayinin gelişmiş ülkelere oranla
ortalamanın üzerinde bir yığılma gösterdiğidir. Ayrıca, düşük teknolojili ve geleneksel
endüstrilerin daha yüksek düzeyde yığılma gösterdiği olgusu Türkiye için
de geçerli olmaktadır. Çalışma aynı zamanda, yığılmanın ardındaki faktörleri teorilerin
öne sürdüğü hipotezlere dayanarak test etmeyi amaçlamaktadır. Bununla
ilgili temel bulgu Yeni Ekonomik Coğrafya yaklaşımının belirttiği gibi taşımacılık
maliyetlerinin endüstriyel yığılmalar üzerinde önemli bir etkisinin olduğudur. Bu
çalışma iki yönden var olan literatüre katkıda bulunmaktadır. Birincisi, incelenen
dönem yığılma çerçevesi içinde daha önceki çalışmalar tarafından analiz
edilmemiştir, bu bağlamda çalışma Türkiye imalat sanayinin yığılma örüntüsüne
2000 sonrası dönem için ışık tutmaktadır. İkincil olarak da Türk imalat sanayindeki
yığılmayı ölçmek için mikro veri kullanarak EG endeksini ilk kez hesaplama
girişiminde bulunmaktadır.
