Özet:
Gelişmekte olan ülke iş çevrimlerinin karakteristik ve istatistiki özelliklerini
belirlemek, teorik modellerin oluşturulmasında ve tahmin edilmesinde kritik öneme
sahiptir. Literatürde iş çevrimlerinin özelliklerini belirlemek için yapılan
çalışmalarda küçük örneklemlerle analiz yapıldığı için elde edilen sonuçlar subjektif
ve seçilen ülkelere bağlı olmaktadır. Bu sorunlardan kaçınmak için geniş bir
örneklem oluşturularak, gelişmekte olan ülkelerin iktisadi dalgalanmalarının
karakteristik ve istatistiki özellikleri, klasik ve büyüme devreleri incelenerek, tespit
edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca gelişmekte olan ülke iş çevrimlerinin arkasındaki
dinamikleri ve farklı yapısal şokların iş çevrimleri üzerindeki etkilerini
inceleyebilmek için, ülke spreadi ve çalışan sermaye kısıtı gibi finansal katılıkların
eklendiği, reel iş çevrimi modeli tahmin edilmiştir. Bu amaç doğrultusunda kalıcı
verimlilik şoku, geçici verimlilik şoku, dünya reel faiz şoku, tercihler şoku ve yurt içi
harcamalar şokunun dahil edildiği model tahmin edilmiştir. Yapısal şokların iktisadi
dalgalanmalara olan katkısını incelemek için varyans ayrıştırması tekniği
kullanılmıştır. Modelin yapısal parametrelerini tahmin edebilmek için, Türkiye'nin
1987’nin birinci çeyreği ile 2015’in son çeyreğini kapsayan zaman aralığındaki
makroekonomik verileri kullanarak, Bayesyen tahmin tekniği uygulanmıştır.
Genişletilmiş reel iş çevrimi modelinin tahmininden elde edilen sonuçlara göre çıktı
büyümesinde kalıcı verimlilik şoku en önemli role sahiptir. Dünya reel faiz şoku ve
yurt içi harcamaları şoku iş çevrimleri üzerindeki etkisi önemsizdir. Bu sonuçlara ek
olarak, modele dahil edilen finansal katılıklardan ülke spreadi ve çalışan sermaye
kısıtının, hangisinin iktisadi dalgalanmalar üzerinde daha etkin olduğu araştırılmış ve
ülke spreadinin iktisadi dalgalanmalar üzerinde etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
