The approaches, which contrast with those of Marx and Weber relying on property
relations and status in analyzing classes, lead to emergence of new approaches to the
concept of class. These new approaches involve reconstruction of class-related concepts
and emphasize the use of empirical methods. To discuss classes on the unidimensional
perspective is difficult, however determining a specific question might be an appropriate
starting point for a systematic discussion on classes.
This paper places economic conditions based on indebtedness, expenditures and
livelihood satisfaction at the center of the class discussion. To reach appropriate set of
information, “Household Income and Living Conditions Data” published by TurkStat is
used. The survey involves several categorical variables on priorities for indebtedness,
expenditures, some basic living conditions, livelihood satisfaction, income etc. with
demographic, occupational, employment-related information of individuals. In this point,
one needs to ask this critical question: What constitute classes here? In fact, the paper
supports to approach the classes in a different context than hierarchical social
stratification. So, instead of constituting a class schema or hierarchic class positions; living
and economic conditions are brought together with basic features which might possibly
constitute class structures such as occupational status, status in production relations,
education and income. For this purpose, empirical methodology is divided into two steps:
In the first step, a simplification of the multidimensionality of economic conditions is
aimed. Accordingly, the assumption that each categorical variable would have a different
contribution to the whole is accepted and aggregate scores are computed which involve
selected 13 categorical variables. Among multivariate analyses, it was decided that
Multiple Correspondence Analysis (MCA) would be the most appropriate method since it
focuses on categories of each variable. In this regard, coordinate values given by MCA
for each category (each response of question) were used, thus each category had obtained
a weight. In the second step, these aggregate indicators are brought together with selected
features of individuals via correspondence analysis (CA), two-way simple version of
MCA. Consequently, an answer is sought for the question, how these indicators, which
are extensively covered in the class literature, are distributed against the economic and
living conditions. Through this we try to draw conclusions on the choice of appropriate
indicators for obtaining more straightforward landscapes of classes in Turkey, which
constitutes the main objective of this study.
Sınıfların yalnızca Marx ve Weber kutuplarında, mülkiyet ilişkileri ya da statü eksenlerinde ele
alınmaması gerektiğini vurgulayan tartışmalar literatürde kavramların yeniden dönüştürüldüğü
ya da ampirik yöntemlerin öne çıkarıldığı güncel sınıf yaklaşımlarının oluşmasına yol açmıştır.
Sınıfları tek bir bakış açısıyla ele almak elbette oldukça zordur, ancak belirli bir sorudan yola
çıkmak, sistemli bir sınıf tartışmasının başlangıcı olabilir.
Bu tez sınıf tartışmasının merkezine ekonomi ve yaşam koşullarını koymaktadır. Bu amaçla
Türkiye İstatistik Kurumu’nun “Gelir ve Yaşam Koşulları Hanehalkı Mikro Veri Seti” ile
çalışılmıştır. Bu veri seti yaşam koşulları, borç yükü, çeşitli harcamaları karşılayabilme
durumu, geçinebilme durumu, gelir, mesleki statü, demografik bilgileri kapsayan, kategorik
değişkenler içermektedir. Bu bilgilere erişmek ne denli önemli olsa da esas soru şu olmalıdır:
Burada sınıfları oluşturan nedir? Bu tez, sınıfları hiyerarşik sosyal tabakalar olarak ele alan bir
yaklaşımdan uzaktır. Bir sınıf şeması oluşturmak ya da hiyerarşik sınıf konumlama belirlemek
yerine ekonomi ve yaşam koşullarını literatürde çokça tartışılan, sınıf oluşturabilecek mesleki
statü, üretim ilişkilerindeki statü, eğitim ve gelir değişkenleriyle ayrı ayrı bir araya getirmek
amaçlanmıştır. Bu amaçla, tezin analiz bölümü iki aşamaya ayrılmıştır. İlk aşamada, ekonomi
ve yaşam koşullarının çok boyutluluğunun sadeleştirilmesi hedeflenmiştir. İncelenen çok yönlü
istatistiksel analizler içerisinde, doğrudan kategorik değişkenlere odaklanma imkanı sağladığı
için çoklu uyum analizinin en doğru yöntem olacağına karar verilmiştir. Analizin her bir
kategorik değişken için verdiği koordinat değerlerinden yararlanılarak bir ağırlıklandırma
yöntemi oluşturulmuştur. Böylece her bir birey, sorulara yönelttikleri yanıtlar doğrultusunda
bir “birleştirilmiş skor” elde etmiştir. İkinci aşamada ise, bu skorlar ayrı bireylere ait mesleki
statü, üretim ilişkilerindeki statü, eğitim ve gelir düzeyi değişkenleriyle bir araya getirilmiştir.
Bunun gerçekleştirilmesi için de çoklu uyum analizinin çift yönlü versiyonu olan uyum
analizinden yararlanılmış, her bir değişkenin, birleştirilmiş skorlar ile dağılımı ayrı bir grafikte
gösterilmiştir. Böylece literatürde geniş yer kaplayan bu göstergelerin çalışmanın çıkış noktası
olan yaşam koşulları ile nasıl bir dağılım gösterdiği, hangi yaklaşımın ekonomi ve yaşam
koşullarıyla bir arada düşünüldüğünde daha anlamlı sonuçlar verdiği tartışılmıştır.
