Abstract:
Bu çalışma erken Cumhuriyet döneminde 1923-1925 yılları arasında 224 sayı olarak yayınlanan Zümrüdüanka mizah gazetesini konu edinmektedir. Çalışma, erken Cumhuriyet yıllarında muhalif bir mizah üslubunu benimseyen Zümrüdüanka'nın dönemin mizah basını içerisindeki yerini, duruşunu ve mizah anlayışını ortaya koymaktadır. Bu bağlamda Zümrüdüanka'nın yayınlandığı süre boyunca basın hayatında yaşanan önemli gelişmelere nasıl tanıklık ettiği ve gazetenin geçirdiği mahkeme süreçleri incelenmektedir. İncelenen bu süreçlerde dönemin basın hürriyeti konusundaki sınırlılıkları Zümrüdüanka'nın mizah penceresinden farklı bir bakış açısıyla sunulmuştur. Bu çalışma aynı zamanda basın hürriyeti konusunda önemli bir dönüm noktası olan Takrir-i Sükûn Kanunu'nun uygulama sürecinin Zümrüdüanka'nın kapanma sürecindeki etkisini de vurgulamaktadır. Cumhuriyet'in kuruluşunun ilk yıllarında yaşanan önemli siyasal gelişmeleri ve bu gelişmelere paralel olarak yaşanan toplumsal değişim ve dönüşümü, Zümrüdüanka'nın kendine özgü mizahıyla nasıl yansıttığını yazı ve karikatür örnekleriyle ortaya koymaktadır. Son olarak bu çalışma, yaklaşık olarak iki yıl boyunca yayın hayatını sürdüren Zümrüdüanka mizah gazetesini erken Cumhuriyet Dönemi mizah basın tarihi literatürüne kazandırmayı amaçlamaktadır.
