Özet:
Bourdieu Sosyolojisi toplumdaki dezavantajlı ve savunmasız grupları özellikle konu
edindiği için, Türkiye’deki engelli çevirmenlerin mesleki alanda nasıl konum aldıkları
ve konumlandırıldıklarını inceleyen bu çalışmanın yöntemsel çerçevesi, Bourdieucü
Çeviri Sosyolojisi üzerine kurulmuştur. Bu amaçla, engellilik olgusu ile ilgili kuramsal
ve uygulamalı çalışmalarla kanun yapıcıların kararlarını etkilemeye çalışan Engellilik
Araştırmaları adlı yeni akademik disipline ilişkin alan yazın ele alınmıştır. Çeviri
Sosyolojisinin ilişkisel doğası sayesinde Engellilik Araştırmalarının kuram ve
kavramları; dolayısıyla da engelli çevirmenlere yönelik çalışmalar, çeviribilimin
kapsamına girebilmiştir. Bourdieu Sosyolojisi kuramdan ziyade pratiğe
odaklandığından, bu çalışmada dördü görme ve biri ortopedik engelli olmak üzere beş
engelli çevirmen ile fenomenolojik yaklaşım doğrultusunda yarı yapılandırılmış yüz
yüze derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Temmuz 2018 – Şubat 2019
arasında gerçekleştirilen bu görüşmelerin çeviri yazılarının incelenmesi sonucunda üç
ana tema elde edilmiştir: (1) Engellilik, Aile ve Toplum başlıklı ana temada
katılımcıların engellilik olgusuna yaklaşımları ve engellilik tanımları ile aile ve
toplumla olan ilişkileri; (2) Sivil Toplum Kuruluşları ve Kamu Kurumları başlıklı ana
temada katılımcıların bu kurum ve kuruluşlar lehine ve aleyhine aldıkları konumlar;
(3) Çevirmenlik ve Çeviri Eğitimi başlıklı ana temada ise katılımcıların çevirmen
olarak mesleklerini icra ederken veya üniversitelerin çeviribilim bölümlerinde eğitim
alırken yaşadıkları deneyimler ele alınmıştır. Tez çalışmasının sonucunda
Türkiye’deki engelli çevirmenlere yönelik hem mesleki alanda hem de üniversite
eğitimi sırasında ayrımcılığın olduğu ortaya çıkmıştır. Yine bu çalışma kapsamında
engelli çevirmenlerin ve çeviri öğrencilerinin sorunlarına Bourdieucü Çeviri
Sosyolojisi odağında birtakım çözüm önerileri getirilmiştir.
