Özet:
Bu çalışma, kadınlar ve hayvanlar üzerinde kurulan ortak tahakküm ile benzer işleve
sahip olan cehaletin kültürel üretimi sürecinde çevirinin farklı katmanlarını ele aldı.
Ayrıca, biyodemokratik bakış ihtiyacını ön plana çıkaran ve Antroposen Çağı olarak
adlandırılan güncel tarihsel dönemeçte çeviribilimin cehaleti yapılandıran süreçleri
tersine çevirme potansiyelini araştırdı. Bu doğrultuda Çeviri Sosyolojisi ekseninde
Michael Cronin’ın önerdiği Ekoçeviri (2017) kavramı benimsenerek disiplinlerarası
bir çalışma yürütülmüştür. Cehaletin muhtemel tanımları yapıldıktan sonra kavram
meta düzeyde tartışıldı. Ardından biri olmadan diğeri var olamayan cehaletin kültürel
üretimi ve ortak tahakküm ele alınarak, bunları mümkün kılan mekanizmalar ortaya
kondu. Bu mekanizmaların dillerarası, dil içi, türler arası çeviri bağlamlarında hayvana
yönelik ortaya çıkışı ve toplumsal karşılıkları incelendi. Bu amaçla, Cronin'in bakış
açısına ek olarak Robert N. Proctor’ın Agnotology (2008), Carol J. Adams’ın Sexual
Politics of Meat (1990), Edgar Morin’in Pensée écologique (2016) kavramlarından
yararlandık. Toplumsal, dilsel ve tarihsel örneklere başvurarak, bizi çevreleyen
yaşamla ilişkimizde yaşanacak devrimsel bir değişimin ancak hayvanların sesini
duyulur kılan bir çeviri anlayışı ile mümkün olduğunu ortaya koymayı denedik.
Cronin’ın çeviribilimin sorumluluk alanında gördüğü türler arası aracılığa dair
düşüncesi anti-türcülükle bağdaştırılmış, insan ve insan olmayan arasındaki
bağlantılılık yine Morin’in, Adams’ın ve Proctor’ın ilişkisellikleri ortaya koyma ve
unutulanın bilgisini hatırlama kavramlarıyla örtüşmüştür. Anti-türcü farkındalıkla
çeviri süreçlerini yürüten ve bunun doğal bir sonucu olarak çeviriye etik-empatik bir
bakış açısı sağlayan çeviri Müdahil Çeviri olarak adlandırılmıştır. Bu anlayışı takip
eden araştırmacılar ve çevirmenler çok daha kapsayıcı yeni bir hümanizmin öncüleri
olarak görülebilirler.
