Özet:
Bu çalışmada, Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu tarafından 2018-2019
öğretim yılından itibaren beş yıl süreyle tek ders kitabı olarak tüm Türkiye’de
okutulması kabul edilmiş olan 8. Sınıf Fen Bilimleri ders kitabının bölüm sonu ve
ünite sonunda yer alan ölçme değerlendirme etkinlikleri, PISA fen okuryazarlığı
yeterlik ölçeğine göre incelenmiştir. Nitel araştırma yönteminden faydalanılan bu
araştırmanın modeli betimsel tarama modeli olarak belirlenmiştir. Araştırmada
PISA’ nın fen okuryazarlık yeterlik ölçeğinden faydalanılarak uzman görüşlerine
danışılarak doküman incelemesi yöntemi uygulanmıştır. Elde edilen verilerin
analizinde istatistik paket programı olarak SPSS kullanılmış olup betimsel istatistik
değerleri belirlenmiştir. Her bir maddenin karşılık geldiği yeterlik düzeyi ölçüsü
olarak uzman değerlendirmelerinin modu kullanılmıştır. Temsil edilen yeterlik
düzeylerinin manidarlığı için ki kare uyum testi uygulanmıştır. Araştırmada yer alan
uzmanların yargıları arasındaki uyumu güvenilir bir şekilde belirleyebilmek için
uzmanlar arası uyumu ifade eden, grup içi (intraclass) korelasyon katsayısı
hesaplanmıştır. Ders kitabında 1., 2., 3., 4. düzeylerde ölçme değerlendirme
etkinliklerine rastlanırken 5. ve 6. yeterlik düzeyinde neredeyse hiç bir etkinliğe yer
verilmediği belirlenmiştir. Etkinliklerin yeterlik düzeylerinin ünitelere göre de
farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Kitapta yer alan bölüm sonu etkinliklerinin PISA
fen okuryazarlığı değerlendirme boyutlarına göre incelendiğinde ise, etkinliklerin
PISA da yer alan bilgi, yeterlik ve bağlam boyutlarında oldukça yetersiz olduğu tespit
edilmiştir. PISA fen okuryazarlık yeterlik ölçeğinde yer alan üst düzey becerileri
geliştirebilmek için ders kitaplarının içerik ve etkinliklerinin bu doğrultuda tekrar
gözden geçirilmesi gerektiği önerilmektedir.
