Özet:
Türkler ve Araplar arasında yıllar boyu süren etkileşim neticesinde Türkçe ve Arapça
dilleri, ödünç sözcükler ve dil bilgisel terimleri/tanımları açısından değiş tokuş
yapmaktadır. Bu çalışmanın amacı, ana dili Arapça olan öğrencilerin Türkçe
derslerinde karşılaşabilecekleri zorluklara, iki dilde telaffuzları aynı lakin anlamları
farklı olan çok sayıda ortak kelimeden yola çıkarak odaklanmaktır. Bu sözcüklerden
bir kısmı, “zaman, insan, cümle, saat vb.” örneklerinde olduğu gibi her iki dilde de
aynı anlamda kullanılmaktadır. Bir kısmı ise, “vücut, müsait, sanat, fiyat vb.”
sözcükleri gibi, anlam ve kullanım bakımından çeşitli farklılıklar göstermektedir. Bu
çalışmada yabancılara Türkçe öğretiminde en çok kullanılan ders kitaplarından biri
olan ‘İstanbul Yabancılar için Türkçe’ (2019) seti veri kaynağı olarak kullanılmıştır.
A1, A2, B1 ve B2 düzeylerinde yer alan Arapça kökenli sözcükler, çalışmanın
kuramsal çerçevesini oluşturan yanıltıcı eşdeğerlik açısından incelenmiştir. Nitel
araştırma yöntemi ile gerçekleştirilen çalışmanın verileri doküman incelemesi ile
toplanmıştır. Nitel veriler sözcük listelerine çevrilmiş ve bu veriler betimsel analiz ile
değerlendirilmiştir.
Arapça kökenli sözcüklerin toplam sayıları ve tekrar sıklıkları tespit edilmiştir.
Yapılan incelemeler sonucunda A1 düzeyinde toplam Arapça kökenli sözcük sayısı
304, yanıltıcı eşdeğer sözcük sayısı 15; A2 düzeyinde toplam Arapça kökenli sözcük
sayısı 439, yanıltıcı eşdeğer sözcük sayısı 34; B1 düzeyinde toplam Arapça kökenli
sözcük sayısı 502, yanıltıcı eşdeğer sözcük sayısı 38; B2 düzeyinde toplam Arapça
kökenli sözcük sayısı 570, yanıltıcı eşdeğer sözcük sayısı 41 olarak tespit edilmiştir.
Tüm düzeylerde elde edilen Arapça kökenli sözcük toplam sayısı 1807, yanıltıcı
eşdeğer sözcük toplam sayısı 128’dir. Arapça alanından bir uzmanın görüşleri alınarak
betimsel analiz yoluyla bu sözcüklerin yanıltıcı eşdeğerlik durumu sınıflandırılmış ve
yorumlanmıştır. İstanbul Yabancılar için Türkçe ders ve çalışma kitaplarındaki
yanıltıcı eşdeğerli sözcüklerin tespiti ve açıklamaları ile birlikte ana dili Arapça olan
öğrencilere söz varlığı öğretiminde öğretmenlere yardımcı olacak destekleyici etkinlik
önerileri sunulmuştur. Aynı zamanda yabancı dil öğretiminde kullanılması gereken
öğretim dilinin önemine de dikkat çekilmiştir.
